Reklama

Wdowa katyńska o historii mordu jej męża w Katyniu

Rozmowa: Zofia Romanowska, najstarsza wdowa katyńska

Publikacja: 19.09.2011 01:13

ma 104 lata, mieszka w Gdyni

ma 104 lata, mieszka w Gdyni

Foto: Fotorzepa, Darek Golik DG Darek Golik

RZ: Jest pani jedną z kobiet, które Warszawskie Stowarzyszenie Rodzina Policyjna 1939 i Dom Maklerski IDMSA, w piątek, podczas Gali Wdów Katyńskich, uhonorowały pamiątkowym medalem. To hołd dla żon żołnierzy zamordowanych w Katyniu w 1940 roku, które nierzadko były represjonowane i cierpiały przez lata w milczeniu...

Zofia Romanowska: Jestem ogromnie wdzięczna organizatorom gali. Po raz pierwszy uczestniczyłam w uroczystości, na której tak wyraźnie podkreślano, że jest poświęcona naszym pomordowanym mężom.  W czasach komunistycznych nie można było o tym mówić. W pracy musiałam ukrywać, kim był mój mąż, drżałam na każde wezwanie do działu kadr.

A kim był pani mąż?

Nazywał się Antoni Romanowski, przed wojną był aspirantem policji, pracował w Urzędzie Śledczym w Radomiu.

Kiedy widziała go pani po raz ostatni?

Reklama
Reklama

Gdy Niemcy zbliżali się do Polski, zarządzono, by rodziny polskich policjantów wywieźć samochodami na wschód. Nasi mężowie jechali za nami na rowerach, bo zabrakło samochodów. Gdy wkroczyli Sowieci, cofnięto nas z Łucka do Włodzimierza Wołyńskiego, gdzie spotkałam kobietę, która pozwoliła mi u siebie przenocować z moim trzyletnim dzieckiem. Tam odnalazł mnie mąż. Pamiętam, że rzuciłam jego rewolwer w kartofle, żeby bolszewicy go nie znaleźli. Kiedy szukaliśmy transportu z powrotem do Radomia, zatrzymali nas na ulicy sowieccy żołnierze. Ktoś widocznie doniósł, kim jest mój mąż. Zaprowadzili go do więzienia. Kiedy któregoś poranka przyszłam jak zwykle pod więzienie, dowiedziałam się, że wszystkich wywieźli poprzedniego wieczora na dworzec i zapakowali do wagonów.

Próbowała się pani czegoś dowiedzieć o mężu?

Kiedy Niemcy wkroczyli na Łotwę, dostałam list od siostry męża, która mieszkała w Rydze. Mąż pisał, że jest w Ostaszkowie i jest mu tam dobrze. Pewnie musiał tak pisać, bo inaczej pismo nie przeszłoby przez cenzurę. Wtedy zaczęłam słać listy do Czerwonego Krzyża w Szwajcarii z prośbą o pomoc. Dostałam odpowiedź, że na terenie ZSRR nie ma Czerwonego Krzyża, więc są bezradni.

W pewnym momencie przyszła informacja, ktoś z zagranicy napisał nam, że Sowieci rozstrzelali Polaków z trzech obozów, w tym z Ostaszkowa. Chciałam, by ksiądz odprawił mszę żałobną, ale odmówił, bo nie było oficjalnej informacji, że mąż nie żyje. I dopiero kiedy w 1990 roku ówczesny prezydent Jaruzelski pojechał do ZSRR, Rosjanie ujawnili listę pomordowanych w obozach.

Dowiedziałam się, kiedy dokładnie zginął mój mąż.

Długo miała pani nadzieję, że mąż wróci?

Reklama
Reklama

Do końca myślałam, że to wszystko nieprawda, że wróci. Mogłam w tym czasie dwukrotnie wyjść za mąż, ale nie chciałam, dopóki nic się nie wyjaśni. Kochałam swego męża.

RZ: Jest pani jedną z kobiet, które Warszawskie Stowarzyszenie Rodzina Policyjna 1939 i Dom Maklerski IDMSA, w piątek, podczas Gali Wdów Katyńskich, uhonorowały pamiątkowym medalem. To hołd dla żon żołnierzy zamordowanych w Katyniu w 1940 roku, które nierzadko były represjonowane i cierpiały przez lata w milczeniu...

Zofia Romanowska: Jestem ogromnie wdzięczna organizatorom gali. Po raz pierwszy uczestniczyłam w uroczystości, na której tak wyraźnie podkreślano, że jest poświęcona naszym pomordowanym mężom.  W czasach komunistycznych nie można było o tym mówić. W pracy musiałam ukrywać, kim był mój mąż, drżałam na każde wezwanie do działu kadr.

Reklama
Historia
Muzeum Getta Warszawskiego nie chce tramwaju z gwiazdą Dawida
Historia
Konspiratorka z ulicy Walecznych. Historia Izabelli Horodeckiej
Historia
Alessandro Volta, rekordzista w dziedzinie odkryć przyrodniczych
Historia
Pierwsi, którzy odważyli się powiedzieć: „Niepodległość”. Historia KPN
Historia
Kiedy w Japonii „słońce spadło na głowę”
Reklama
Reklama