To Niemcy zaczęli przesiedlenia

Rz: Równo 70 lat temu, 28 listopada 1942 roku, Niemcy rozpoczęli realizację Generalnego Planu Wschodniego, czyli germanizacji Europy Wschodniej. Pierwszym etapem przewidzianej na 30 lat strategii była akcja wysiedleńcza na Zamojszczyźnie.

prof. Maria Rutowska

: Ale to wcale nie był początek wysiedleń. Już porozumienie Ribbentrop-Mołotow zakładało przesiedlenie Niemców z Łotwy na polskie ziemie zachodnie. Wiązało się to oczywiście z wysiedleniem Polaków, co zaczęło się już w 1939 roku. Zdecydowanie najwięcej Polaków (280 tys.) wyrzucono z okręgu Kraju Warty, gdyż tamtejszy namiestnik na podstawie pruskich doświadczeń uważał, że Polaków nie da się zgermanizować, a np. w Prusach Zachodnich namiestnik Albert Forster wierzył, że część Polaków uda się zniemczyć.

Kogo więc wysiedlano?

Głównie inteligencję – by uniknąć prób konspiracji niepodległościowej – a także lokatorów przyzwoitych mieszkań, gdyż przesiedlani do Polski Niemcy ze wschodu musieli gdzieś mieszkać. Z ziem przyłączonych do Rzeszy wysiedlano Polaków do Generalnego Gubernatorstwa, ale założenie było takie, by nie-Aryjczyków przesiedlać dalej, aż na Syberię.

Dlaczego nie wysiedlano wszystkich Polaków?

Niemcy potrzebowali siły roboczej, część Słowian musiała tu zostać i być niewolnikami. Do tego Niemcy poddawali polskie dzieci pseudonaukowym testom rasowym i te, które spełniały aryjskie normy, były odbierane rodzicom i trafiały do Niemiec.

Wysiedlenia na Zamojszczyźnie różniły się od tych z ziem zachodnich?

Pierwsze wysiedlenia były chaotyczne, Niemcy z Łotwy nie mieli gdzie mieszkać, bo nie zdołano jeszcze wyrzucić Polaków, a obozy przejściowe były wielką improwizacją. Dopiero w kwietniu 1940 r. powstaje Centrala Przesiedleńcza. W 1942 r. na Zamojszczyźnie jej aparat urzędniczy już działał sprawnie. Te wysiedlenia były więc bardziej bezwzględne.

Co to znaczy?

Zamojszczyzna miała być wzorcowym, czystym narodowo obszarem, tzw. Himmlerlandem. Niemcy chcieli wyrzucić stamtąd wszystkich Polaków, odbywały się tam więc także pacyfikacje wsi. Ta bezwzględność sprowokowała Polskie Państwo Podziemne do odpowiedzi i oporu.