MSZ odtajnia szyfrogramy

Należy umacniać autorytet tow. Jaruzelskiego – apelował MSZ w czerwcu 1989 r. A w sierpniu komplementował „Mazowiecki to człowiek rozsądku".

Publikacja: 11.09.2014 04:00

Odtajnione szyfrogramy MSZ z pierwszej połowy 1989 roku. Resort informował w nich placówki dyplomaty

Odtajnione szyfrogramy MSZ z pierwszej połowy 1989 roku. Resort informował w nich placówki dyplomatyczne o sytuacji w kraju i dawał wskazówki, jak odpowiadać na pytania o Okrągły Stół

Foto: materiały MSZ, Mariusz Kosiński Mariusz Kosiński

MSZ odtajnił i ujawnił wczoraj 46 szyfrogramów, które wysyłano do placówek dyplomatycznych od czerwca do grudnia 1989 r.

– W szyfrogramach okólnych znajdowały się wytyczne, w jaki sposób prezentować wydarzenia w Polsce. Dotyczą one czasu przełomu, formowania się rządu Tadeusza Mazowieckiego – opisuje Piotr Długołęcki, historyk MSZ.

Z szyfrogramów wysyłanych w kilka tygodni po wyborach czerwcowych w 1989 r. wynika, że PZPR nie miała zamiaru oddać władzy, wręcz przeciwnie, MSZ namawiał swoich przedstawicieli za granicą do „umacniania autorytetu tow. Jaruzelskiego".

„Zależy nam na tym, aby określić sylwetkę tow. Jaruzelskiego jako patrioty i polityka kierującego się konsekwentnie interesem narodowym" – czytamy w szyfrogramie z 24 czerwca 1989 r. Jaruzelski został wybrany na prezydenta 19 lipca. Potem rozpoczęły się rozmowy na temat utworzenia rządu kierowanego przez Czesława Kiszczaka. Ostatecznie nie sformował on rządu, bo opozycja solidarnościowa stworzyła koalicję z SD i ZSL. Przedstawiciele PZPR przypuszczali (zresztą słusznie), że opozycja chce całkowicie wyeliminować tę partię z rządu.

„Wystąpiły procesy dezintegracyjne. ZSL i SD nie panują nad swoimi klubami poselskimi. W jakimś stopniu – choć znacznie mniejszym – występuje to też w PZPR" – czytamy w szyfrogramie z 12 sierpnia 1989 r., w którym omówione jest wystąpienie Leszka Millera (wówczas sekretarza KC PZPR). Z ujawnionego dokumentu wynika, że już wtedy rozpoczęły się przygotowania do zmiany nazwy tej partii, a także poszukiwania jej nowych źródeł finansowania.

– Fiasko rozmów w sprawie powołaniu rządu Kiszczaka spowodowało, że PZPR zaczęła się zachowywać jak nadąsane dziecko – mówi Długołęcki. 12 sierpnia partyjni dyplomaci depeszowali: „istnieje próba zastąpienia istniejącego niegdyś monopolu władzy, przez nowy o całkowicie odmiennym charakterze ustrojowym". „Załamanie się umów okrągłego stołu spowodowałoby niewątpliwie ostry kryzys polityczny w newralgicznym miejscu Europy" – wieszczyli.

Kilka dni później, gdy pojawiła się kandydatura Tadeusza Mazowieckiego na premiera, tonowali jednak: „to człowiek rozsądku i odpowiedzialności".

13 września, dzień po objęciu stanowiska przez pierwszego niekomunistycznego ministra spraw zagranicznych w bloku wschodnim prof. Krzysztofa Skubiszewskiego, do placówek został wysłany sygnowany przez niego szyfrogram. „Polska polityka zagraniczna będzie zorientowana na zapewnienie niepodległości państwa na zewnątrz i niezależności politycznej w sprawach wewnętrznych" – pisał Skubiszewski.

W tamtych latach resort dyplomacji rocznie wysyłał ok. 10 tys. szyfrogramów, a z placówek otrzymywał ich ok. 20 tys. – Szyfrowane były także informacje kierowane do organizacji partyjnych działających na placówkach i działo się to do listopada, w tajemnicy przed ministrem Skubiszewskim – mówi Długołęcki.

Z ujawnionych depesz wynika, że informacje na temat PZPR miały trafiać m.in. bezpośrednio do Mieczysława Rakowskiego, w tamtych czasach I sekretarza partii komunistycznej.

MSZ odtajnił i ujawnił wczoraj 46 szyfrogramów, które wysyłano do placówek dyplomatycznych od czerwca do grudnia 1989 r.

– W szyfrogramach okólnych znajdowały się wytyczne, w jaki sposób prezentować wydarzenia w Polsce. Dotyczą one czasu przełomu, formowania się rządu Tadeusza Mazowieckiego – opisuje Piotr Długołęcki, historyk MSZ.

Pozostało 89% artykułu
Historia
Paweł Łepkowski: Najsympatyczniejszy ze wszystkich świętych
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Historia
Mistrzowie narracji historycznej: Hebrajczycy
Historia
Bunt carskich strzelców
Historia
Wojna zimowa. Walka Dawida z Goliatem
Materiał Promocyjny
Do 300 zł na święta dla rodziców i dzieci od Banku Pekao
Historia
Archeologia rozboju i kontrabandy