O obławie na Stadionie Narodowym

Instytut Pamięci Narodowej rozpoczyna cykl imprez i uroczystości związanych z obchodzoną w tym roku 70 rocznica porwania i zabójstwa kilkuset działaczy podziemia niepodległościowego z Podlasia. Zostali oni zabici przez sowietów, do dzisiaj nie znamy miejsca ich pochówku. Oficjalne uroczystości rocznicowe obławy augustowskiej odbędą się w lipcu w Gibach, zostali na nie zaproszeni przedstawiciele najwyższych władz państwowych. Prezes IPN dr Łukasz Kamiński namawia do udziału w nich także harcerzy.

9 maja w czasie pikniku naukowego, który odbędzie się na Stadionie Narodowych w Warszawie na stoisku IPN będzie można otrzymać informacje na temat obławy. – Zostanie tam zorganizowana wystawa, będziemy także informowali na temat poszukiwania i identyfikacji ofiar. Będzie istniała możliwość oddania materiału genetycznego do badań – opisuje nam dr Ewa Rogalewska, z Oddziałowego Biura Edukacji Publicznej IPN w Białymstoku. Materiał do badań porównawczych będą mogli oddać osób, którzy w czasie lub zaraz po wojnie stracili bliskich na terenie Podlasia. Białostocki oddział IPN tworzy bowiem bazę ofiar totalitaryzmów, zbiera też materiał od bliskich ofiar obławy augustowskiej oraz tych, którzy zmarli lub zostali zabici na terenie białostockiego więzienia (znaleziono tam szczątki kilkuset osób).

Białostocki oddział IPN od miesięcy prowadzi kampanię społeczną, w której informuje o możliwości identyfikacji ofiar w oparciu o badania DNA. Pracownicy Instytutu rozprowadzają ulotki informujące o identyfikacji m.in. na manifestacjach patriotycznych, proszą o nagłaśnianie tej sprawy przez samorządowców i duchownych, niedawno po raz pierwszy informowali o takiej możliwości w czasie meczu piłki nożnej ekstraklasy.

- 16 maja tematem przewodnim Nowy Muzeów, która zostanie zorganizowana w siedzibie IPN przy ul. Warsztatowej w Białymstoku, będzie obława augustowska – dodaje dr Ewa Rogalewska. Będzie można także obejrzeć wystawę „Milcząc wołają" o pracach ekshumacyjnych ofiar zbrodni komunistycznych na warszawskim Cmentarzu Powązkowskim.

25 i 26 czerwca w Centrum Wystawienniczo – Konferencyjnym Archidiecezji Białostockiej zostanie zorganizowana międzynarodowa konferencja „Poszukiwanie i identyfikacja ofiar zbrodni systemów totalitarnych. Doświadczenia Polski w kontekście europejskim". – Spodziewamy się udziału w niej m.in. dwóch przedstawicieli rosyjskiego stowarzyszenia Memoriał – dodaje dr Ewa Rogalewska.

Z kolei 27 czerwca w Augustowie odbędzie się konferencja popularno-naukowa o obławie. W lipcu gotowy będzie film dokumentalny traktujący o tym wydarzeniu, który przygotowuje TVP. Na rynku miejskim w Augustowie zostanie wtedy także odsłonięta wystawa plenerowa poświęcona temu wydarzeniu, jej autorami są prof. Andrzej Dworakowski, z Politechniki Białostockiej oraz dr Ewa Rogalewska z IPN.

Główne uroczystości rocznicowe planowane są na 19 i 20 lipca. Zostaną one zorganizowane w Gibach na Podlasiu, w miejscu gdzie 70 lat temu znajdował się obóz filtracyjny, z którego w nieznanym kierunku wywożeni byli zatrzymani przez wojsko i bezpiekę bojownicy niepodległościowi.

Pierwszego dnia wieczorem zostanie zorganizowane spotkanie dla harcerzy, odbędzie się też okolicznościowy koncert. Prezes IPN dr Łukasz Kamiński namawia harcerzy, którzy w lipcu będą obozowali w Puszczy Augustowskiej, aby przybyli do Gib. Harcerzom, którzy będą obozowali w innych miejscach proponuje, aby poprowadzili zajęcia o obławie i skorzystali z materiałów edukacyjnych przygotowanych przez IPN (np. ze strony internetowej oblawaaugustowska.pl).

20 lipca o godz. 11 na wzgórzu przed krzyżem w Gibach upamiętniającym ofiary NKWD odprawiona zostanie msza święta w intencji ofiar obławy. Odbędą się tam oficjalne uroczystości z udziałem m.in. przedstawicieli społeczności lokalnych, samorządowców, wojskowych, przedstawicieli urzędów, kombatantów. Organizatorzy spodziewają się w tym miejscu co najmniej kilkuset osób.

W lipcu w miesięczniku pamięc.pl, który jest wydawany przez IPN zostanie też opublikowany blok materiałów dotyczących obławy. Niezależnie od tego Instytut zorganizował konkurs na scenariusz lekcji o obławie. Będzie można go pobrać ze strony internetowej wraz z innymi materiałami.

Przypomnijmy, że pion śledczy białostockiego oddziału IPN od kilku lat prowadzi śledztwo w sprawie obławy. Niedawno śledczy sprawdzali hipotezę opartą o zeznania świadka, z której wynikało, że przy drodze w okolicach Gib mogą znajdować się szczątki niektórych ofiar obławy augustowskiej. Nie została ona jednak potwierdzona w czasie badan sondażowych prowadzonych przez archeologów i pracowników IPN.