Reklama

86. rocznica wybuchu II wojny światowej. Karol Nawrocki domaga się reparacji od Niemiec. Donald Tusk mówi o wygrywaniu bez wojny

Na Westerplatte odbyły się centralne obchody 86. rocznicy wybuchu II wojny światowej. Znajdujący się w Gdańsku półwysep, na którym znajdowała się w 1939 roku polska Wojskowa Składnica Tranzytowa, była jednym z pierwszych miejsc zaatakowanych przez armię niemieckiej III Rzeszy rozpoczynającej inwazję na II Rzeczpospolitą.

Aktualizacja: 01.09.2025 06:56 Publikacja: 01.09.2025 04:53

Pomnik Obrońców Wybrzeża na Westerplatte

Pomnik Obrońców Wybrzeża na Westerplatte

Foto: PAP/Adam Warżawa

Z tego artykułu dowiesz się:

  • Jak przebiegały centralne obchody 86. rocznicy wybuchu II wojny światowej na Westerplatte?
  • Co powiedzieli na Westerplatte prezydent Karol Nawrocki i premier Donald Tusk?
  • Dlaczego obchody rocznicy rozpoczęcia wojny zaczynają się na Westerplatte?

Przez lata uważano, że rozpoczęcie ostrzału Westerplatte przez niemiecki pancernik Schleswig-Holstein, który kilka dni wcześniej przybył z wizytą do wolnego miasta Gdańska, było pierwszym aktem agresji zbrojnej III Rzeszy wobec II RP. W XXI wieku pojawiły się jednak sugestie, że chronologicznie pierwszym aktem agresji mogło być bombardowanie Wielunia przez niemieckie bombowce. Od pewnego czasu obchody rocznicy wybuchu wojny rozpoczynają się niemal jednocześnie na Westerplatte i w Wieluniu. W poprzednich latach na porannych uroczystościach w Wieluniu często obecny był prezydent Andrzej Duda. W tym roku jednak zarówno prezydent Karol Nawrocki, jak i Donald Tusk, zdecydowali się wziąć udział w uroczystościach na Westerplatte. Prezydent Nawrocki odwiedzi Wieluń po południu. 

Przed rozpoczęciem uroczystości, ok. godziny 4:15, prezydent Karol Nawrocki i premier Donald Tusk złożyli kwiaty na Cmentarzu Obrońców Westerplatte. 

Karol Nawrocki składa kwiaty na cmentarzu żołnierzy Wojska Polskiego na Westerplatte

Karol Nawrocki składa kwiaty na cmentarzu żołnierzy Wojska Polskiego na Westerplatte

Foto: PAP

Reklama
Reklama

O godzinie 4:48 na Westerplatte zawyły syreny, które miały przypomnieć o rozpoczęciu niemieckiego ostrzału w 1939 roku. Następnie zapalony został Znicz Pokoju, a orkiestra reprezentacyjna Marynarki Wojennej odegrała Marsz Westerplatte. Kolejnym elementem uroczystości było odczytanie Apelu Pamięci. Następnie rozległ się salut armatni. 

Kolejnym elementem uroczystości było wręczenie odznaczeń przez Karola Nawrockiego. Odznaczeni zostali archeologowie prowadzący prace na Westerplatte. 

Karol Nawrocki: Złe słowo Niemca doprowadziło do wojny

– To złe słowo Niemca wypowiadane w kierunku innych narodów i w kierunku narodu polskiego doprowadziło do tej wojny. Nie tylko słowo wypowiedziane, ale regularnie wypowiadane, zapisywane na kartach kolejnych książek i traktatów filozoficznych, w drugiej połowie XIX wieku. Najpierw ci wielcy teoretycy stworzyli świat bez Boga, świat, w którym Bóg miał umrzeć. A skoro Boga nie ma, to człowiek musi stać się Bogiem, decydować o życiu, o śmierci – mówił prezydent Nawrocki.

Reklama
Reklama

III Rzesza Niemiecka mogła powstać bez Austriaka Adolfa Hitlera

Karol Nawrocki, prezydent RP

– W tym świecie, który stworzyli dla siebie, bez Boga, bo Bóg był, tworzyli kolejne teorie i filozofie – kontynuował prezydent przekonując, że podstawy dla niemieckiego narodowego socjalizmu kształtowały się w końcówce XIX wieku. – Rodziły się teorie antypolskie, antysłowiańskie, antysemickie. Szowinizm, pogarda, rodził się nazizm – podkreślił Nawrocki. 

– III Rzesza Niemiecka mogła powstać bez Austriaka Adolfa Hitlera, III Rzesza Niemiecka, przy tych emocjach, mogła powstać bez Austriaka Adolfa Hitlera – podkreślił prezydent. – Adolf Hitler nie był przypadkiem, nie był wypadkiem, był konsekwencją słowa powtarzanego wobec Polaków i innych narodów przez Niemca – mówił. 

Czytaj więcej

Paweł Łepkowski: Niemcy muszą zapłacić. Znacie te niemieckie marki? Poznajcie ich ponurą historię

Nawrocki przypomniał następnie, że Adolf Hitler był wspierany przez naród niemiecki. 

Reklama
Reklama

Prezydent mówił też o archeologach, którzy „przywrócili godność polskiego żołnierza z Westerplatte”. – Przywracaliśmy ją, drodzy państwo, gdy śmiano się z nas, że szukamy łusek na Westerplatte i nikogo już nie znajdziemy. Tak, trzeba było ich odnaleźć, bo powaga państwa polskiego wymaga tego, aby zawsze wracać po swojego żołnierza. Wierzę, że wspólnie z panem ministrem obrony narodowej, z panem premierem, z całym polskim rządem, będziemy prowadzić Polskę do czasów bez wojny. Natomiast musimy mieć świadomość, że Polska bez wojny wymaga inwestycji w polskie Siły Zbrojne, inwestycji w polskiego żołnierza, dbania o polskiego żołnierza, który niesie w sobie tradycje Westerplatte. Ale polski żołnierz musi też wiedzieć dzisiaj, że jeśli Bóg zdecyduje inaczej i przyjdzie za Rzeczpospolitą umierać, to prezydent Polski i państwo polskie zawsze po niego wróci. I wróci nie po 80 latach, ale wróci szybko, by mógł być pochowany na wojskowym cmentarzu i abyśmy mogli oddawać mu hołdy. Tego wymaga powaga państwa polskiego – podkreślił. 

Polski żołnierz musi też wiedzieć dzisiaj, że jeśli Bóg zdecyduje inaczej i przyjdzie za Rzeczpospolitą umierać, to prezydent Polski i państwo polskie zawsze po niego wróci.

Karol Nawrocki, prezydent RP

– Dziś z Westerplatte musi wybrzmieć jeszcze jeden sygnał. Stają przed nami wielkie wyzwania. Wielkie wyzwania w obliczu odradzającego się neoimperializmu postsowieckiej Federacji Rosyjskiej. Stoją przed nami wyzwania budowania UE, Sojuszu Północnoatlantyckiego. Te zadania realizujemy razem z naszym partnerem handlowym, naszym sąsiadem, z Niemcami. Ze sprawcami II wojny światowej, którzy ręka w rękę z Sowietami, ze Stalinem, doprowadzili do wybuchu tej wojny i którzy zaatakowali Westerplatte. Aby móc budować oparte o fundamenty prawdy i dobrych relacji partnerstwo z naszym zachodnim sąsiadem musimy w końcu załatwić kwestię reparacji od państwa niemieckiego, których jako prezydent Polski dla dobra wspólnego się jednoznacznie domagam. Dla naszej przyszłości. Reparacje nie będą alternatywą dla historycznej amnezji. Ale Polska, jako państwo przyfrontowe, Polska, jako najważniejsze państwo wschodniej flanki NATO potrzebuje (...) reparacji od państwa niemieckiego. Bo dobre jest tylko to bogactwo, które nie jest grzechem – oświadczył.  

– Niech żyją bohaterowie z Westerplatte. Wieczna hańba niemieckim i sowieckim mordercom – zakończył swoje wystąpienie Nawrocki. 

Szymon Hołownia: Wojny zaczynają się, gdy ktoś daje sobie prawo do przekraczania granic

Po prezydencie głos zabrał marszałek Sejmu Szymon Hołownia. – Jako marszałek Sejmu chcę wspomnieć 300 polskich posłów, 100 senatorów, którzy zginęli w czasie tej zbrodniczej wojny – mówił.

Reklama
Reklama

– Co doprowadziło do tej wojny? Niemcy używali w rozkazach, które zostawili swoim żołnierzom również dowódcy pancernika Schleswig-Holstein bardzo, można powiedzieć, obrzydliwie fałszywą interpretację sytuacji mówiąc, że atakują Polskę w obronie przed polskimi nadużyciami. Tak się zaczynają wojny (...), gdy ktoś daje sobie prawo do przekraczania nie swoich, ale czyichś granic. Widzimy to dziś dobrze na Ukrainie, ale widzimy to też dobrze w wielu momentach życia narodów, społeczeństw i ludzi. (...) Bo bardzo często w życiu jest tak, że dobro i zło to są kategorie, które da się opisać geograficzne, da się opisać, ile je dzieli. W tym przypadku było to kilkaset metrów od pancernika Schleswig-Holstein. Obrońcy Westerplatte przekroczyli swoje granice i przekraczali je przez siedem następnych dni, by obronić to, co dla nich najważniejsze, najświętsze. To jest ta różnica, czy jesteś gotów przekroczyć swoje czy czyjeś granice. Czy jesteś gotów umrzeć dla sprawy, czy jesteś gotów dla sprawy zabijać – kontynuował. 

Donald Tusk: Polska nie może już nigdy stać się ofiarą niczyjej agresji

– To święte miejsce, w którym spotykamy się co roku, aby wspominać naszych bohaterów. To święte miejsce, które każe nam pamiętać, nie tylko o tragedii II wojny światowej, które każe nam pamiętać o milionach ofiar tej najbardziej brutalnej z wojen, to jest także miejsce, które każe nam pamiętać o tym, że Polska już nigdy nie może stać się ofiarą niczyjej agresji – mówił występujący po Hołowni Donald Tusk.

– Mamy doświadczenie, ono jest bardzo dojmujące, przegranej wojny, przegranej kampanii wrześniowej. Jako dziecko, niedaleko stąd, kiedy szedłem z domu do szkoły, mijałem zarówno napisy, dużo ich było tu w Gdańsku, „Nigdy więcej wojny”, mijałem też gruzy. Wojna nie była dla naszego pokolenia abstrakcją. Tak jak dzisiaj wojna nie jest abstrakcją dla nas, dla naszych dzieci i wnuków. Bo toczy się za naszą granicą. Dziś, gdy wspominamy czas bohaterstwa, czas klęski, czas ofiary, musimy pamiętać o tym, że Polska już nigdy nie może przegrać żadnej konfrontacji ze złem, z przeciwnikiem, z potencjalnym agresorem – dodał. 

Musimy być mądrzy, musimy być silni, musimy być zjednoczeni. Naszym wyborem musi być wielkość.

Donald Tusk, premier

Reklama
Reklama

– Najlepiej pokonać przeciwnika bez wojny. To powinno być dla nas święte przykazanie. Musimy być tak silni, tak mądrzy, tak zjednoczeni, aby nigdy już nikomu, z żadnej ze stron świata, nie przyszło do głowy, by zaatakować naszą ojczyznę. Musimy być mądrzy, a więc zrozumieć, kto jest wrogiem, a kto jest sojusznikiem. Musimy rozumieć dobrze, skąd płynie to wielkie zagrożenie i z kim powinniśmy jednoczyć się w wysiłku obrony Polski, całego świata Zachodu, naszej cywilizacji, cywilizacji wolności. Polska, zjednoczona Europa, NATO, nasi sojusznicy. To jest wynik lekcji, jaką wyciągnęliśmy z samotności 1939 roku. Nie ma alternatywy dla mądrego wyboru politycznego. Polska nigdy nie może być sama. Polska nigdy nie może być słaba – podkreślał szef rządu. 

Premier zaznaczył następnie, że Polska musi przede wszystkim liczyć na siebie – dlatego „nie może być ograniczeń” w inwestowaniu w armię. – Polska, my wszyscy, musimy być mądrzy i silni (...) – dodał.

– I trzecia zasada. Jeśli faktycznie chcemy pokonać potencjalnego przeciwnika (...) bez wojny (...) to musimy być wokół spraw bezpieczeństwa zjednoczeni. Nawet jeśli to jest trudne, nawet dzisiaj w tym świętym miejscu słychać było przez kilka sekund, że to zjednoczenie (...) nie jest łatwe, ale nie ma dla tego alternatywy. Musimy być mądrzy, musimy być silni, musimy być zjednoczeni. Naszym wyborem musi być wielkość. Bo Polska albo będzie wielka, albo nas nie będzie – ostrzegał premier. 

– Odważni, silni, mądrzy nigdy już nikomu nie ulegniemy – podkreślił. 

Po premierze głos zabrał wicepremier i minister obrony narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz. Wicepremier mówił o znaczeniu pomocy dla walczącej z Rosją Ukrainy. – Tam się rozgrywa też polskie bezpieczeństwo. Każdy dzień zużywania armii Federacji Rosyjskiej przez walczącą armię ukraińską, to jest dzień, który daje nam siłę, moc, dla lepszego przygotowania. To jest ochronienie polskiego żołnierza. My w historii często płaciliśmy cenę za inne narody (...). Dzisiaj trzeba wspierać żołnierzy ukraińskich, którzy zużywają, eliminują zagrożenie, którym jest każdy żołnierz Federacji Rosyjskiej – tłumaczył. 

Reklama
Reklama

Obrona Westerplatte po wybuchu II wojny światowej

Wojskowa Składnica Tranzytowa była eksklawą (terytorium państwa pozbawione kontaktu z pozostałą częścią tego państwa i otoczone terytorium obcego państwa) II RP na terytorium Gdańska (w XX-leciu międzywojennym Gdańsk był wolnym miastem). 1 września 1939 roku załoga składnicy liczyła 205 żołnierzy, a jej komendantem był major Henryk Sucharski. 

Czytaj więcej

Syreny i salwy armatnie o 4.45. Uroczystości na Westerplatte pełne odniesień do sytuacji na Ukrainie

Rankiem 1 września 1939 roku składnica została ostrzelana z 280-milimetrowych dział pancernika Schleswig-Holstein, który kilka dni wcześniej przybył do Gdańska z wizytą. Po ostrzale z pancernika niemiecka piechota, wspierana również przez lotnictwo, rozpoczęła szturmowanie polskiej placówki. Niemcy rzucili do walki przeciw obrońcom Westerplatte ok. 4 tys. żołnierzy, a także blisko 50 samolotów. Polska składnica była ostrzeliwana przez ponad 60 dział. Westerplatte – według przekazanych dowództwu placówki rozkazów – miało bronić się 12 godzin. W rzeczywistości obrońcy Westerplatte odpierali ataki Niemców przez tydzień – skapitulowali dopiero 7 września. Obrońcy Westerplatte ponieśli stosunkowo niewielkie straty – zginęło ich kilkunastu, a ok. 50 zostało rannych. Niemieckie straty nie są znane. 

Obrona Westerplatte stała się jednym z symboli heroicznej walki polskiego żołnierza z niemieckimi najeźdźcami w czasie kampanii wrześniowej. 

Obrona Westerplatte

Obrona Westerplatte

Foto: PAP

Wojna obronna II RP po rozpoczęciu niemieckiej agresji trwała do 6 października i zakończyła się upadkiem odrodzonego po 1918 roku państwa polskiego. 17 września do agresji przeciw Polsce dołączył ZSRR, który tuż przed wybuchem wojny podpisał z III Rzeszą pakt o nieagresji, który przeszedł do historii pod nazwą Pakt Ribbentrop-Mołotow. Tajny protokół do tego paktu dzielił strefy wpływów w Europie środkowo-wschodniej między III Rzeszę a ZSRR. 3 września do wojny przeciw Niemcom przystąpiły – będące sojusznikami II RP – Wielka Brytania i Francja, ale 12 września 1939 roku w Abbeville we Francji władze obu tych krajów zdecydowały, że nie podejmą działań zbrojnych przeciwko Niemcom. Po agresji ZSRR na II RP Wielka Brytania i Francja nie wypowiedziały wojny Związkowi Radzieckiemu. 

Utraconą w 1939 roku suwerenność Polska odzyskała w pełni dopiero w 1989 roku, po pierwszych po II wojnie światowej częściowo wolnych wyborach.

II wojna światowa w Europie

II wojna światowa w Europie

Foto: PAP

Z tego artykułu dowiesz się:

  • Jak przebiegały centralne obchody 86. rocznicy wybuchu II wojny światowej na Westerplatte?
  • Co powiedzieli na Westerplatte prezydent Karol Nawrocki i premier Donald Tusk?
  • Dlaczego obchody rocznicy rozpoczęcia wojny zaczynają się na Westerplatte?
Pozostało jeszcze 98% artykułu
/
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Reklama
Historia
Jak się zaczął i skończył Skype
Materiał Promocyjny
Sieci kampusowe – łączność skrojona dla firm
Historia
Paweł Łepkowski: Okupacyjne fantazje Hitlera
Historia
Języki na wymarciu. Co pomoże im przetrwać - dzieci czy AI?
Historia
Kim naprawdę był Hans Kloss
Materiał Promocyjny
Bieszczady to region, który wciąż zachowuje aurę dzikości i tajemniczości
Historia
Jakie tajemnice skrywa jeszcze więzienie przy Rakowieckiej w Warszawie
Materiał Promocyjny
Jak sfinansować rozwój w branży rolno-spożywczej?
Reklama
Reklama