Reklama

Warszawa: Niezwykły żydowski cmentarz ocalony

W przyszłym roku będzie można odwiedzać najstarszą – i najbardziej zaniedbaną – żydowską nekropolię w stolicy. Jest stopniowo odnawiana.

Aktualizacja: 28.10.2015 20:00 Publikacja: 28.10.2015 19:28

Warszawa: Niezwykły żydowski cmentarz ocalony

Foto: Karol Grygoruk, Gmina Wyznaniowa Żydowska.

W odnowienie cmentarza na warszawskim Bródnie może się włączyć każdy. Kwesta na renowację będzie prowadzona 1 listopada w godz. 9.30–16 na innej żydowskiej nekropolii – przy ul. Okopowej w Warszawie.

Cmentarz na Bródnie jest miejscem wyjątkowym. Pierwsze pochówki na terenie tego kirkutu datowane są na połowę XVIII wieku.

– Ostatnie odbywały się zaraz po wojnie – mówi Piotr Kadlcik z zarządu Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie.

Kirkut założył finansista Szmul Zbytkower. Dewastację cmentarza rozpoczęli Niemcy, a kontynuowali komuniści, którzy postanowili tam stworzyć park leśny. Po wojnie teren przejął Skarb Państwa.

W połowie lat 80. cmentarzem zaopiekowała się Fundacja Rodziny Nissenbaumów. Dopiero trzy lata temu odzyskała go gmina żydowska.

Reklama
Reklama

Od roku teren nekropolii jest zabezpieczany przed wandalami (w poprzednich latach był wielokrotnie dewastowany). – Wybudowano nowe ogrodzenie, odnowiono bramę wejściową z płaskorzeźbami ufundowanymi przez Fundację Rodziny Nissenbaumów. W przyszłym roku chcielibyśmy ustawić przy cmentarzu pawilon sanitarny, a także biurowo-wystawienniczy – mówi „Rzeczpospolitej" Piotr Kadlcik.

Obiecuje, że od wiosny przyszłego roku teren cmentarza zostanie udostępniony zwiedzającym. Teraz odbywają się tam, nieregularnie, jedynie zorganizowane spacery. Przedstawiciele władz gminy żydowskiej zapowiadają też renowację znajdujących się na terenie cmentarza macew (w wielu wypadkach rozbitych).

Piotr Kadlcik przypomina, że dzieje tego cmentarza są ściśle związane z historią Warszawy. To właśnie tam leżą szczątki żołnierzy z pułku Berka Joselewicza, oficera Legionów Polskich we Włoszech, a także żydowskich uczestników powstania listopadowego.

– W czasie kampanii wrześniowej żołnierze zakopali na cmentarzu działko przeciwpancerne. Zostało wykopane za okupacji, niestety, nie mogło być użyte w powstaniu warszawskim, bo znajdowało się po praskiej stronie Warszawy. Dzisiaj jest w Muzeum Wojska Polskiego – mówi Kadlcik.

Tę i inne historie związane z bródnowską nekropolią opowie w czasie spaceru po kirkucie 1 listopada o godz. 10 i 13.

Historia
Julia Boyd: Po wojnie nikt nie zapytał Niemców: „Co wyście sobie myśleli?”
Materiał Promocyjny
MLP Group z jedną z największych transakcji najmu w Niemczech
Historia
W Kijowie upamiętniono Jerzego Giedroycia
Historia
Pamiątki Pierwszego Narodu wracają do Kanady. Papież Leon XIV zakończył podróż Franciszka
Historia
Wielkie Muzeum Egipskie otwarte dla zwiedzających. Po 20 latach budowy
Materiał Promocyjny
Startupy poszukiwane — dołącz do Platform startowych w Polsce Wschodniej i zyskaj nowe możliwości!
Historia
Kongres Przyszłości Narodowej
Materiał Promocyjny
Lojalność, która naprawdę się opłaca. Skorzystaj z Circle K extra
Reklama
Reklama
REKLAMA: automatycznie wyświetlimy artykuł za 15 sekund.
Reklama
Reklama