Warszawa: Niezwykły żydowski cmentarz ocalony

W przyszłym roku będzie można odwiedzać najstarszą – i najbardziej zaniedbaną – żydowską nekropolię w stolicy. Jest stopniowo odnawiana.

Aktualizacja: 28.10.2015 20:00 Publikacja: 28.10.2015 19:28

Warszawa: Niezwykły żydowski cmentarz ocalony

Foto: Karol Grygoruk, Gmina Wyznaniowa Żydowska.

W odnowienie cmentarza na warszawskim Bródnie może się włączyć każdy. Kwesta na renowację będzie prowadzona 1 listopada w godz. 9.30–16 na innej żydowskiej nekropolii – przy ul. Okopowej w Warszawie.

Cmentarz na Bródnie jest miejscem wyjątkowym. Pierwsze pochówki na terenie tego kirkutu datowane są na połowę XVIII wieku.

– Ostatnie odbywały się zaraz po wojnie – mówi Piotr Kadlcik z zarządu Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie.

Kirkut założył finansista Szmul Zbytkower. Dewastację cmentarza rozpoczęli Niemcy, a kontynuowali komuniści, którzy postanowili tam stworzyć park leśny. Po wojnie teren przejął Skarb Państwa.

W połowie lat 80. cmentarzem zaopiekowała się Fundacja Rodziny Nissenbaumów. Dopiero trzy lata temu odzyskała go gmina żydowska.

Od roku teren nekropolii jest zabezpieczany przed wandalami (w poprzednich latach był wielokrotnie dewastowany). – Wybudowano nowe ogrodzenie, odnowiono bramę wejściową z płaskorzeźbami ufundowanymi przez Fundację Rodziny Nissenbaumów. W przyszłym roku chcielibyśmy ustawić przy cmentarzu pawilon sanitarny, a także biurowo-wystawienniczy – mówi „Rzeczpospolitej" Piotr Kadlcik.

Obiecuje, że od wiosny przyszłego roku teren cmentarza zostanie udostępniony zwiedzającym. Teraz odbywają się tam, nieregularnie, jedynie zorganizowane spacery. Przedstawiciele władz gminy żydowskiej zapowiadają też renowację znajdujących się na terenie cmentarza macew (w wielu wypadkach rozbitych).

Piotr Kadlcik przypomina, że dzieje tego cmentarza są ściśle związane z historią Warszawy. To właśnie tam leżą szczątki żołnierzy z pułku Berka Joselewicza, oficera Legionów Polskich we Włoszech, a także żydowskich uczestników powstania listopadowego.

– W czasie kampanii wrześniowej żołnierze zakopali na cmentarzu działko przeciwpancerne. Zostało wykopane za okupacji, niestety, nie mogło być użyte w powstaniu warszawskim, bo znajdowało się po praskiej stronie Warszawy. Dzisiaj jest w Muzeum Wojska Polskiego – mówi Kadlcik.

Tę i inne historie związane z bródnowską nekropolią opowie w czasie spaceru po kirkucie 1 listopada o godz. 10 i 13.

W odnowienie cmentarza na warszawskim Bródnie może się włączyć każdy. Kwesta na renowację będzie prowadzona 1 listopada w godz. 9.30–16 na innej żydowskiej nekropolii – przy ul. Okopowej w Warszawie.

Cmentarz na Bródnie jest miejscem wyjątkowym. Pierwsze pochówki na terenie tego kirkutu datowane są na połowę XVIII wieku.

Pozostało 83% artykułu

Ten artykuł przeczytasz z aktywną subskrypcją rp.pl

Zyskaj dostęp do ekskluzywnych treści najbardziej opiniotwórczego medium w Polsce

Na bieżąco o tym, co ważne w kraju i na świecie. Rzetelne informacje, różne perspektywy, komentarze i opinie. Artykuły z Rzeczpospolitej i wydania magazynowego Plus Minus.

Historia
Zabójca ze STASI skazany. Zastrzelił Kukuczkę
Historia
Historia analizy języka naturalnego, część II
Historia
Czy Niemcy oddadzą traktat pokojowy z Krzyżakami
Historia
80 lat temu przez Dulag 121 przeszła ludność Warszawy
Historia
Gdy macierzyństwo staje się obowiązkiem... Kobiety w III Rzeszy