Jest on organizowany przez Żydowski Instytut Historyczny już po raz 13. W 82. rocznicę rozpoczęcia deportacji Żydów z warszawskiego getta do obozu zagłady w Treblince szczególna uwaga zostanie poświęcona rabinom, którzy działali na terenie dzielnicy zamkniętej. W trakcie tzw. wielkiej akcji likwidacyjnej trwającej od 22 lipca do 21 września 1942 roku z Umschlagplatzu przy ulicy Stawki odjeżdżały pociągi, wywożąc dziennie około 5–6 tys. osób. W przepełnionych wagonach jadących do obozu zagłady i w samej Treblince Niemcy zamordowali blisko 300 tysięcy Żydów z warszawskiego getta. Celem marszu jest próba przywrócić pamięć o nich i o ich tragicznej śmierci.
Komu poświęcony jest tegoroczny marsz pamięci w Warszawie
– Tegoroczny marsz poświęcamy rabinom getta warszawskiego. Chcemy zwrócić uwagę na kwestię życia religijnego w getcie, który pomimo swojego ogromnego znaczenia dla jego mieszkańców ciągle pozostaje w cieniu walki zbrojnej czy działalności kulturalnej – opisuje dr Michał Trębacz, dyrektor ŻIH. – Zaprezentujemy sylwetki pięciu rabinów, które przybliżą nam szczególną formę cywilnego oporu, jakim była wiara. Ponadto przyjrzymy się formom życia religijnego, organizowaniu pomocy społecznej dla ortodoksyjnych Żydów, nauczaniu w szkołach religijnych oraz wygłaszanym przez rabinów kazaniom, które w najtrudniejszych chwilach dodawały sił religijnym mieszkańcom getta. Skupimy się nie tylko na religijności w rozumieniu praktyk, ale także na idei, która łączyła wielu mieszkańców getta – dodaje dyrektor ŻIH.
- Marsz pamięci zakończy się na ul. Dzielnej 5. To tam podczas wojny, w getcie warszawskim, mieszkał rabin Kalonimus Kalman Szapiro, jeden z bohaterów marszu. W tym miejscu zostanie odsłonięta instalacja artystyczna autorstwa Norberta Delmana, stworzona we współpracy z HOS Gallery. Uczestnicy marszu będą mogli przywiązać do rzeźby wstążki pamięci, które otrzymają od wolontariuszy na początku uroczystości. Marszowi towarzyszyć będzie program wydarzeń, takich jak spotkania, dyskusje, spacery tematyczne, które będą odbywać się w sierpniu i we wrześniu – opisuje Zuzanna Schnepf-Kołacz, zastępczyni dyrektora ds. programowych ŻIH.
Czytaj więcej
„Wczoraj o 9 wieczór zastrzelono przed moim oknem żydowskiego chłopca w wieku 13–14 lat. Morderstwa dokonał polski policjant. Strzelał przez dziurę w murze i trafił chłopca prosto w serce” – napisał w dzienniku pod datą 28 maja 1942 Abraham Lewin.
Trasa marszu pamięci
Marsz, do którego mogą przyłączyć się wszyscy chcący pielęgnować pamięć o mieszkańcach getta warszawskiego, wyruszy spod pomnika Umschlagplatz (ul. Stawki 10, róg Dzikiej) 22 lipca o godz. 18. Przejdzie on ulicami: Stawki, Andersa, Anielewicza, Zamenhofa, Dzielna 5. Zakończy się na skrzyżowaniu ulic Dzielnej i Karmelickiej, gdzie zostanie odsłonięta instalacja artystyczna autorstwa Norberta Delmana.
