Pamięć ofiar stalinizmu i nazizmu

Już po raz piętnasty 23 sierpnia obchodzony jest Europejski Dzień Pamięci Ofiar Stalinizmu i Nazizmu.

Publikacja: 23.08.2023 09:57

Przypinka Europejskiego Dnia Pamięci Ofiar Stalinizmu i Nazizmu

Przypinka Europejskiego Dnia Pamięci Ofiar Stalinizmu i Nazizmu

Foto: Materiały prasowe ESPS

To rocznica zawarcia paktu Ribbentrop-Mołotow w 1939 r. - symbolu porozumienia między dwoma totalitaryzmami - nazizmem i komunizmem.

Dla Polski i wielu innych społeczeństw Europy porozumienie zawarte przez ministrów spraw zagranicznych ZSRS Wiaczesława Mołotowa i Joachima von Ribbentropa z III Rzeszy oznaczało utratę niepodległości, kilka milionów ofiar, straty terytorialne i materialne oraz wieloletnie zniewolenie. Częścią niemiecko-sowieckiego paktu o nieagresji był utajniony przed światową opinią publiczną protokół, określający podział „sfer wpływów” obu mocarstw w Europie Środkowo-Wschodniej i Południowo-Wschodniej. Symbolicznym zwieńczeniem współpracy dwóch totalitaryzmów była wspólna defilada armii sowieckiej i niemieckiego Wehrmachtu, która odbyła się 22 września 1939 r. w Brześciu nad Bugiem.

Czytaj więcej

Zbrodni komunistycznych nie rozlicza się jak nazistowskie

Europejski Dzień Pamięci Ofiar Stalinizmu i Nazizmu

23 września 2008 r. Parlament Europejski w Strasburgu ustanowił Europejski Dzień Pamięci Ofiar Stalinizmu i Nazizmu, który jest obchodzony 23 sierpnia. Po raz pierwszy w Polsce obchodzono go 11 lat temu - 23 sierpnia 2011 r. podpisano Deklarację Warszawską. Jej sygnatariusze akcentowali m.in. konieczność podtrzymywania w pamięci Europejczyków konsekwencji działań reżimów totalitarnych i wezwali Unię Europejską do prowadzenia dokumentacji związanej z tymi zbrodniami. W następnych latach obchody odbywały się na Litwie, Łotwie, w Estonii oraz na Węgrzech.

Tegoroczne obchody odbywają się w cieniu agresji Rosji na Ukrainę. „Dramat wojny rozgrywa się ponownie, przynosząc nowe ofiary totalitaryzmu współczesnej Rosji : w Buczy, Irpieniu, Borodiance, czy Mariupolu. Dziś, w dobie dezinformacji, szczególnie ważne jest opowiadanie o XX – wiecznej historii Europy w sposób możliwie transparentny, bez przyzwolenia na fałsz” – przypomina Iga Raczyńska zastępca dyrektora Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność.

Czym jest Europejska Sieć Pamięć i Solidarność

ESPS organizuje kampanię społeczną i emituje krótkie spoty, które przedstawiają indywidualne historie osób represjonowanych przez reżimy totalitarne. Wśród postaci, które stały się bohaterami kampanii społeczno-edukacyjnych Europejskiego Dnia Pamięci Ofiar Stalinizmu i Nazizmu, są m.in. Juliana Zarchi - niemiecko-żydowskiego pochodzenia Litwinka prześladowana przez oba totalitaryzmy, Péter Mansfeld - najmłodsza ofiara represji po Rewolucji Węgierskiej 1956 r., belgijska Żydówka Mala Zimetbaum i Polak Edward Galiński - para zakochanych, którzy poznali się w niemieckim obozie Auschwitz-Birkenau, Władysław Bartoszewski – polski działacz społeczny, historyk, więzień obozu koncentracyjnego w Auschwitz, Borys Romanczenko - ukraiński aktywista ocalony z Holocaustu, ofiara rosyjskiej agresji na Ukrainę.

Kluczowym organizatorem działań w Europejskim Dniu Pamięci Ofiar Stalinizmu i Nazizmu jest od 2010 r. Europejska Sieć Pamięć i Solidarność (ENRS). Jest to międzynarodowe przedsięwzięcie, które bada, dokumentuje oraz upowszechniania wiedzę o historii Europy XX wieku i sposobach jej upamiętniania, ze szczególnym uwzględnieniem okresu dyktatur, wojen i społecznego sprzeciwu wobec zniewolenia. Państwami członkowskimi ENRS są: Polska, Rumunia, Słowacja i Węgry. W gremiach doradczych zasiadają również przedstawiciele Albanii, Austrii, Czech, Estonii, Litwy, Łotwy i Gruzji.

To rocznica zawarcia paktu Ribbentrop-Mołotow w 1939 r. - symbolu porozumienia między dwoma totalitaryzmami - nazizmem i komunizmem.

Dla Polski i wielu innych społeczeństw Europy porozumienie zawarte przez ministrów spraw zagranicznych ZSRS Wiaczesława Mołotowa i Joachima von Ribbentropa z III Rzeszy oznaczało utratę niepodległości, kilka milionów ofiar, straty terytorialne i materialne oraz wieloletnie zniewolenie. Częścią niemiecko-sowieckiego paktu o nieagresji był utajniony przed światową opinią publiczną protokół, określający podział „sfer wpływów” obu mocarstw w Europie Środkowo-Wschodniej i Południowo-Wschodniej. Symbolicznym zwieńczeniem współpracy dwóch totalitaryzmów była wspólna defilada armii sowieckiej i niemieckiego Wehrmachtu, która odbyła się 22 września 1939 r. w Brześciu nad Bugiem.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Historia
Jak przebiegały sojusze między Rosją a Niemcami
Historia
Historia analizy języka naturalnego, część II
Historia
Czy Niemcy oddadzą traktat pokojowy z Krzyżakami
Historia
80 lat temu przez Dulag 121 przeszła ludność Warszawy
Historia
Gdy macierzyństwo staje się obowiązkiem... Kobiety w III Rzeszy