Instytut nadzoruje prace inwentaryzacyjne i konserwatorskie prowadzone przy grobach rodaków na cmentarzach Francji, Litwy, Łotwy, Ukrainy i Mołdawii w ramach programu "Ochrona dziedzictwa kulturowego za granicą". Wspiera też poprzez specjalny program grantowy wolontariat.
- Wszystkie pomniki, nagrobki czy kaplice cmentarne, którymi dotąd się zajmowaliśmy, są wyjątkowe - mówi dyrektor Instytutu Polonika Dorota Janiszewska-Jakubiak. -Wśród naszych realizacji są zarówno prace konserwatorskie grobów wybitnych i zasłużonych Polaków jak Cyprian Kamil Norwid czy rodzina Adama Mickiewicza, ale też zajmujemy się grobami osób właściwie nieznanych. W naszej pracy kluczem doboru obiektów poddawanych pracom konserwatorskim jest bowiem zarówno ich wartość historyczna jak i walory artystyczne oraz rzecz jasna stan zachowania. Wiele nagrobków i kaplic cmentarnych latami pozostawała i pozostaje bez żadnej opieki, a ich największym wrogiem jest zwykle czas. Bywa, że przychodzimy z ratunkiem dosłownie w ostatnim momencie. Tak było z piękną, neogotycką kaplicą Krzyżanowskich na cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie, która była w stanie grożącym katastrofą budowlaną. Prace przy tym obiekcie trwały kilkanaście miesięcy, kosztowały ponad 1,7 mln złotych. Oddaliśmy kaplicę do użytku dokładnie przed rokiem. Mam nadzieję, że z czasem tak wspaniałych realizacji będzie przybywać. Już wkrótce finał prac przy kaplicy Barczewskich, największej na Łyczakowie – będzie się czym pochwalić. Chciałam jednak zaznaczyć że we Lwowie zajmujemy się również Cmentarzem Janowskim. To druga nekropolia w tym mieście i choć może rzadziej przywoływana w mediach, ale również tam prowadzimy nasze prace - opisuje Dorota Janiszewska-Jakubiak.
Czytaj więcej
Brytyjski urząd zajmujący się opieką nad cmentarzami wojennymi prowadzi renowację układu nasadzeń roślinnych wokół polskich grobów na Cmentarzu Wojennym Arnhem Oosterbeek w Holandii.
Rok 2021 został ustanowiony przez Sejm i Senat RP Rokiem Norwidowskim. W Montmorency Instytut wykonał prace przy symbolicznym grobie zmarłego w 1833 roku Cypriana Kamila Norwida. Trwają także zaawansowane prace przy nagrobku Adama Mickiewicza i rodziny. Po demontażu wtórnej betonowej płyty grobowej okazało się, ze konieczna jest całkowita wymiana konstrukcji stalowej podtrzymującej stelę nagrobną zakonserwowaną w 2020 roku. Jest to skomplikowane przedsięwzięcie ze względu na trudny dostęp. Ponadto zostanie podniesiona wysokość cokolika pola grobowego, aby spływająca deszczówka nie wlewała się do wnętrza grobu. Prace na zlecenie Instytutu realizuje Towarzystwo Opieki nad Polskimi Zabytkami i Grobami Historycznymi we Francji.
Na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie kończą się prace przy pomnikach uszkodzonych przez nawałnice w 2020 i 2021 roku. Wiatr i spadające konary rozbiły wtedy m.in. dwie wapienne wazy przy nagrobku pułkownika Żukowskiego. Zostały odrestaurowane. Podobnie było z dwoma żeliwnymi krzyżami przy innym pomniku – teraz odlewane są na nowo. Kompleksowe zabiegi przeszły pomniki z rzeźbą figuralną autorstwa Antona Schimsera - Julianny z Schabinger Newater, Weiglów, Braurów (Breuerów), Frenklów (Tränklów) oraz przypisywany Hartmannowi Witwerowi pomnik Józefa Schabingera z postacią opłakującej go żony. Koszt to 129 500 zł. Na usuwanie skutków burz w tym roku przeznaczono zaś 22 300 zł.
