W Domu Turka o Obławie Augustowskiej

W Augustowie powstał oddział Instytutu Pileckiego, który zajmie się badaniem Obławy Augustowskiej i upamiętnieniem sowieckich ofiar.

Aktualizacja: 12.10.2021 12:45 Publikacja: 12.10.2021 11:31

Budynek tzw. Domu Turka w Augustowie

Budynek tzw. Domu Turka w Augustowie

Foto: Instytut Pileckiego

Instytut zakupił w Augustowie od prywatnego właściciela tzw. Dom Turka, w którym zaraz po wojnie urzędowało NKWD i UB. Teraz oficjalnie inauguruje działalność nowej placówki, związanej z badaniami nad Obławą Augustowską i upamiętnieniem jej ofiar.

Wybudowana w 1900 r. kamienica położona jest w Augustowie przy ulicy 3 Maja 16

Po raz pierwszy od lat teren osławionego Domu Turka będzie otwarty dla zwiedzających – zostanie tu zaprezentowana wystawa zrekonstruowanych cyfrowo i pokolorowanych zdjęć twarzy ofiar obławy. Jacek Bończyk z zespołem wykona specjalnie przygotowany spektakl muzyczny, złożony z piosenek Jacka Kaczmarskiego. Eksperci dyskutować będą wokół filmu dokumentalnego „Nazajutrz". W szkołach odbędą się warsztaty dla młodzieży, poświęcone okresowi represji stalinowskich. Augustowskie biuro Instytutu Pileckiego organizuje też zbiórkę pamiątek i świadectw – z myślą o przygotowanej wystawie stałej, która w przyszłości otwarta zostanie w odrestaurowanym i zaadaptowanym na cele edukacyjno-ekspozycyjne Domu Turka.

Ze świadkami wydarzeń przeprowadzane będą rozmowy rejestrowane w formie wideo, które wzbogacą archiwum historii mówionej. Instytut przyjmie artefakty, pamiątki i fotografie. Dokumenty i zdjęcia, które właściciele chcieliby zatrzymać w archiwum prywatnym, zostaną zdigitalizowane a ich cyfrowe kopie będą dołączone do zbiorów cyfrowych Instytutu.

Wybudowana w 1900 r. kamienica położona jest w Augustowie przy ulicy 3 Maja 16. W latach 30. XX wieku mieściła się w niej cukiernia prowadzona przez bośniackiego imigranta Kamila Tiakosza, nazywanego „Turkiem". Po zajęciu tych terenów przez Sowietów w 1939 r. budynek zajęło NKWD. W podziemiach zorganizowano areszt (do dzisiaj zachowały się cele). Po agresji niemieckiej na ZSRR budynek zajęły władze niemieckie. Pozostawał on w ich rękach do zajęcia Augustowa przez Armię Czerwoną w 1944 r. Wtedy do budynku przy ul. 3 Maja na krótko powróciło NKWD, a od stycznia 1945 r. obiekt przejęli funkcjonariusze Urzędu Bezpieczeństwa. Augustowscy ubecy zamordowali co najmniej kilkadziesiąt osób.

W lipcu 1945 r. żołnierze Armii Czerwonej, funkcjonariusze sowieckiej bezpieki wspierani przez funkcjonariuszy UB rozpoczęli obławę w lasach w rejonie Augustowa, Suwałk i Sejn. Jednostki sowieckie przeczesały obszar Puszczy Augustowskiej i zatrzymały ponad 7 tysięcy osób. Część z nich przesłuchiwano właśnie w Domu Turka.

Czytaj więcej

Czy odnaleziono ciało bohatera z Podkarpacia

Po przejściu „weryfikacji" część zatrzymanych została wypuszczona do domu, około 500 przekazano do dyspozycji służb bezpieczeństwa Litewskiej SRS. Z rosyjskich dokumentów archiwalnych wynika, że 592 osoby uznano za członków „band Armii Krajowej" , Sowieci zamordowali ich w nieznanym miejscu. Los kolejnych 900 jest wciąż nieznany. Być może ich ciała zostały pochowane w pasie granicznym z Białorusią lub w okolicach wsi Kalety. Białorusini i Rosjanie odmawiają pomocy w ustaleniu ich losów.

Instytut zakupił w Augustowie od prywatnego właściciela tzw. Dom Turka, w którym zaraz po wojnie urzędowało NKWD i UB. Teraz oficjalnie inauguruje działalność nowej placówki, związanej z badaniami nad Obławą Augustowską i upamiętnieniem jej ofiar.

Po raz pierwszy od lat teren osławionego Domu Turka będzie otwarty dla zwiedzających – zostanie tu zaprezentowana wystawa zrekonstruowanych cyfrowo i pokolorowanych zdjęć twarzy ofiar obławy. Jacek Bończyk z zespołem wykona specjalnie przygotowany spektakl muzyczny, złożony z piosenek Jacka Kaczmarskiego. Eksperci dyskutować będą wokół filmu dokumentalnego „Nazajutrz". W szkołach odbędą się warsztaty dla młodzieży, poświęcone okresowi represji stalinowskich. Augustowskie biuro Instytutu Pileckiego organizuje też zbiórkę pamiątek i świadectw – z myślą o przygotowanej wystawie stałej, która w przyszłości otwarta zostanie w odrestaurowanym i zaadaptowanym na cele edukacyjno-ekspozycyjne Domu Turka.

Historia
Krzysztof Kowalski: Zabytkowy łut szczęścia
Historia
Samotny rejs przez Atlantyk
Historia
Narodziny Bizancjum
Historia
Muzeum rzezi wołyńskiej bez udziału państwa
Materiał Promocyjny
Kluczowe funkcje Małej Księgowości, dla których warto ją wybrać
Historia
Rocznica wyzwolenia Auschwitz. Przemówią tylko Ocaleni
Materiał Promocyjny
Najlepszy program księgowy dla biura rachunkowego