Wydarzenia

Publikacja: 18.12.2009 05:29

Przedstawiciel Holandii podpisuje Kartę Narodów Zjednoczonych w San Francisco, 26 czerwca 1945 r.

Przedstawiciel Holandii podpisuje Kartę Narodów Zjednoczonych w San Francisco, 26 czerwca 1945 r.

Foto: Archiwum „Mówią wieki”

[srodtytul]Świat[/srodtytul]

26 kwietnia w San Francisco rozpoczęła się konferencja, na której przygotowano kartę przyszłej Organizacji Narodów Zjednoczonych. Wzięli w niej udział przedstawiciele 50 państw (bez Polski, gdyż ZSRR popierał marionetkowy tzw. rząd tymczasowy, a alianci zachodni jeszcze uznawali rząd Tomasza Arciszewskiego rezydujący w Londynie). Większość ustaleń w sprawie struktury ONZ zapadła podczas konferencji w Dumbarton Oaks w październiku 1944 roku oraz konferencji Wielkiej Trójki w Jałcie w lutym 1945 r. W San Francisco ustanowiono, że będzie się ona składać ze Zgromadzenia Ogólnego obejmującego wszystkie państwa członkowskie, Rady Bezpieczeństwa, Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości i Rady Ekonomiczno-Społecznej.

Sporne pozostały jedynie kwestia roli ostatniej z wymienionych struktur (wbrew Amerykanom Rosjanie chcieli, by spełniała tylko rolę arbitrażową) oraz prawo weta w Radzie Bezpieczeństwa, którym miały dysponować tylko mocarstwa – stali członkowie tego gremium. W następnych latach przyjęto, że do zawetowania rezolucji RB wystarczy weto jednego członka stałego lub siedem głosów innych państw. Kartę Narodów Zjednoczonych państwa-sygnatariusze podpisały 26 czerwca 1945 roku, a ONZ została powołana do życia 24 października.

[srodtytul]Europa[/srodtytul]

Wobec zbliżającego się frontu Niemcy ogłosili Wiedeń „strefą obronną”. Rosjanie liczyli, że wiedeńczycy wzniecą antyhitlerowskie powstanie, jednak apel marszałka Tołbuchina spotkał się z obojętnością. Oddziały sowieckie wkroczyły do miasta już 6 kwietnia, ale zdobywanie go zajęło im prawie tydzień. 13 kwietnia wznowiły działalność partie zdelegalizowane przez reżim nazistowski: Socjalistyczna Partia Austrii, Austriacka Partia Ludowa (kontynuatorka Partii Chrześcijańsko-Społecznej) i Komunistyczna Partia Austrii. Na czele utworzonego przez nie rządu tymczasowego stanął Karl Renner, w latach 1919 – 1920 pierwszy kanclerz Republiki Austrii, a w latach 1930 – 1933 przewodniczący izby niższej parlamentu. Rząd ogłosił niepodległość Austrii i wprowadzenie konstytucji „przejściowej”. Mimo że Renner był umiarkowanym socjaldemokratą, alianci zachodni podejrzewali, że Sowieci chcą wprowadzić jego rękami komunizm. Oficjalnie uznali go dopiero na jesieni tego roku. W grudniu 1945 roku Renner został pierwszym prezydentem nowej republiki.

[srodtytul]Polska[/srodtytul]

Najwcześniej – jeszcze w 1944 roku – wznowiły działalność po okresie okupacji teatry w Lublinie i Rzeszowie. Pierwszy powojenny sezon teatralny zainaugurował Teatr Stary w Krakowie 1 kwietnia 1945 roku premierą „Męża doskonałego” Jerzego Zawieyskiego. Równocześnie do przyteatralnego Studia Aktorskiego przyjęto 100 młodych adeptów. Dzień później pracę zainaugurował Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach przedstawieniem „Zemsty” Aleksandra Fredry w reżyserii Wilama Horzycy. 22 kwietnia pierwsze niekonspiracyjne przedstawienie dał krakowski Teatr Rapsodyczny kierowany przez Mieczysława Kotlarczyka. 27 kwietnia w poznańskim Teatrze Polskim, którego dyrektorem był Władysław Stomma, odbyła się premiera „Uciekła mi przepióreczka” Stefana Żeromskiego. Z kolei 1 kwietnia wystawieniem „Zemsty” zakończył działalność w Wilnie Teatr Polski, który przeniósł się do Torunia. Do początku maja 1945 roku działalność wznowiło 16 teatrów dramatycznych.

[srodtytul]Świat[/srodtytul]

26 kwietnia w San Francisco rozpoczęła się konferencja, na której przygotowano kartę przyszłej Organizacji Narodów Zjednoczonych. Wzięli w niej udział przedstawiciele 50 państw (bez Polski, gdyż ZSRR popierał marionetkowy tzw. rząd tymczasowy, a alianci zachodni jeszcze uznawali rząd Tomasza Arciszewskiego rezydujący w Londynie). Większość ustaleń w sprawie struktury ONZ zapadła podczas konferencji w Dumbarton Oaks w październiku 1944 roku oraz konferencji Wielkiej Trójki w Jałcie w lutym 1945 r. W San Francisco ustanowiono, że będzie się ona składać ze Zgromadzenia Ogólnego obejmującego wszystkie państwa członkowskie, Rady Bezpieczeństwa, Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości i Rady Ekonomiczno-Społecznej.

Historia
Zaprzeczał zbrodniom nazistów. Prokurator skierował akt oskarżenia
Materiał Promocyjny
Z kartą Simplicity można zyskać nawet 1100 zł, w tym do 500 zł już przed świętami
Historia
Krzysztof Kowalski: Kurz igrzysk paraolimpijskich opadł. Jak w przeszłości traktowano osoby niepełnosprawne
Historia
Kim byli pierwsi polscy partyzanci?
Historia
Generalne Gubernatorstwo – kolonialne zaplecze Niemiec
Materiał Promocyjny
Strategia T-Mobile Polska zakładająca budowę sieci o najlepszej jakości przynosi efekty
Historia
Tysiąc lat polskiej uczty