Brat przez Polaków zapomniany

To samo dotyczy Japonii, gdzie Bronisław Piłsudski traktowany jest jako jeden z ojców etnografii. Z naszej świadomości historycznej Bronisław jakby znika w momencie zesłania na 15 lat katorgi na wschodnią Syberię po aresztowaniu za udział w przygotowaniach do zamachu na cara Aleksandra III w 1887 roku.

W 1889 roku trafił do pracy w kancelarii zarządu policji, a jednocześnie rozpoczął obserwację obyczajów Giliaków, zwanych dzisiaj Niwchami. W 1893 roku, kiedy młodszy brat Józef po pięcioletnim zesłaniu działał w wileńskiej grupie socjalistów, Bronisław rozpoczął systematyczną pracę nad słownikiem kultury i obyczajów Giliaków. Prowadził też obserwacje meteorologiczne we wsi Rykowskoje, które stały się osnową jego pierwszej naukowej publikacji (1896). Rozwinął także cykl prelekcji dla miejscowej ludności. Była to akcja na wzór „pójścia w lud”, tak charakterystycznego dla całego pokolenia rosyjskiej inteligencji. W tymże 1896 roku Bronisław zaczął używać przeźroczy do ilustrowania swych wystąpień, co wtedy było rewolucyjnym rozwiązaniem. Miejscem wykładów było otwarte właśnie muzeum w Chabarowsku. Został przez nie wysłany na południe Sachalinu, aby prowadzić obserwacje meteorologiczne we wsi Gałkino oraz uzupełnić zbiory dotyczących Ajnów.