W lipcu 1945 Sowieci przeprowadzili na obszarze dzisiejszej północno-wschodniej Polski ogromną operację, której cele – oprócz wyłapania osób mających związki z konspiracją niepodległościową – nie są do końca jasne. Aresztowano ponad 7 tys. osób, lecz ostatecznie nigdy nie odnalazło się ponad tysiąc ludzi. Nowe światło na tzw. Obławę Augustowską przyniosły publikacje historyka rosyjskiego, Nikity Pietrowa, zwłaszcza ujawnienie szyfrogramu gen. Abakumowa, szefa kontrwywiadu wojskowego do szefa NKWD Berii, z którego wynika, iż zaginieni bez wieści obywatele polscy zostali zapewne zamordowani gdzieś na b. terenach niemieckich w Prusach Wschodnich. Jedyną Ich „zbrodnią" była miłość do własnej Ojczyzny i chęć pozostania wolnym człowiekiem. Ofiary te nie weszły do narodowego panteonu, a Ich Rodziny nie doczekały się moralnej satysfakcji. Czujemy się w obowiązku zaapelować do Władz RP o podjęcie działań na najwyższym szczeblu zmierzających przynajmniej do ujawnienia przez Rosję pełnej listy Ofiar i miejsca Ich spoczynku. Chodzi o przekonanie naszych sąsiadów, że ów gest humanitarny i poszukiwanie prawdy nie są obliczone na psucie stosunków polsko-rosyjskich, lecz na ich poprawę i budują korzystny dla Rosji jej wizerunek i w Polsce, i w Europie.
Może też warto, aby pod patronatem Prezydenta RP powstał jakiś centralny pomnik upamiętniający te Ofiary. Ofiary Obławy zasługują na naszą pamięć w nazwach ulic, obiektów itp. Być może zachęta Najwyższych Władz zaowocowałaby inicjatywami samorządów w tym względzie.
Wolna Polska winna wysłać czytelny sygnał, że i tamta śmierć nie poszła na marne i miała swój sens na drodze do wolności.
Prof. dr hab. Daniel Boćkowski (UwB, IH PAN); prof. dr hab. Włodzimierz Borodziej (UW); Zbigniew Bujak (współzałożyciel „Solidarności); prof. dr hab. Andrzej Chojnowski (UW); Krzysztof Czyżewski (dyrektor Ośrodka „Pogranicze" w Sejnach); prof. Norman Davies (Oxford University); prof. dr hab. Adam Dobroński (UwB); prof. dr hab. Antoni Dudek ( UJ), ks. prof. dr hab. Roman Dzwonkowski SAC (KUL), prof. dr hab. Albin Głowacki (UŁ); prof. dr hab. Jerzy Holzer (ISP PAN); prof. dr hab. Krzysztof Jasiewicz ( ISP PAN); prof. dr hab. Jerzy Kłoczowski (KUL i Instytut Europy Środkowo-Wschodniej); prof. dr hab. Eugeniusz Cezary Król (dyrektor ISP PAN); prof. dr hab. Marcin Kula (UW); prof. dr hab. Piotr Madajczyk (ISP PAN); dr Jan Malicki (dyrektor Studium Europy Wschodniej UW i redaktor naczelny „Przeglądu Wschodniego"); prof. dr hab. Grzegorz Mazur (UJ); prof. dr hab. Grzegorz Motyka (ISP PAN); prof. dr hab. Zdzisław Najder; prof. dr hab. Marek Ney-Krwawicz (IH PAN); Małgorzata Niezabitowska; prof. dr hab. Piotr Niwiński (UG); prof. dr hab. Andrzej Nowak (UJ, IH PAN); prof. dr hab. Grzegorz Nowik (ISP PAN); Agnieszka Romaszewska-Guzy (wiceprezes Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich i dyrektor Telewizji Biełsat); prof. dr hab. Wojciech Roszkowski (ISP PAN, SGH), ks. prof. dr hab. Jacek Salij (UKSW); prof. dr hab. Henryk Samsonowicz (UW); prof. dr hab. Aleksander Smolar (Centre National de la Recherche Scientifique oraz prezes Fundacji im. Stefana Batorego i członek Zarządu European Council on Foreign Relations); prof. dr hab. Jadwiga Staniszkis (UW, ISP PAN), prof. dr hab. Dariusz Stola (ISP PAN); prof. dr hab. Marek Wierzbicki (KUL); prof. dr hab. Edmund Wnuk-Lipiński (Collegium Civitas); prof. dr hab. Wojciech Wrzesiński ( UWr)
Pracownicy nauki zainteresowani podpisaniem się pod tym apelem mogą to zrobić na stronie internetowej: www.isppan.waw.pl/apel
