Hełm garnczkowy z klejnotem w postaci skrzydła

Turnieje sięgają swoimi początkami wieku XI, ale w Polsce pojawiły się dopiero w dwieście lat później. Pierwszym udokumentowanym wydarzeniem jest turniej zorganizowany przez Bolesława Rogatkę w Lwówku Śląskim 24 lutego 1243 roku, ale nie można wykluczyć, iż znane były już nieco wcześniej. W owym okresie rycerska obyczajowość, zwłaszcza na Śląsku, rozwijała się za sprawą licznie przybywających na dwory piastowskie niemieckich rycerzy.

Czynnikiem utrwalającym poczucie odrębności warstwy rycerskiej były herby, które widniały na niektórych elementach rynsztunku, czyli szacie (cotte d’armes), kropierzu końskim, proporcu, tarczy. Te barwne znaki przysługiwały z początku poszczególnym rycerzom, ale z czasem stały się wyróżnikiem całych rodów. Owe godła komponowano w ramach bardzo szczególnej, perfekcyjnej i ściśle przestrzeganej konwencji. Popularnością cieszyły się hełmy garnczkowe, który doskonale się nadawały do eksponowania motywów herbowych. Na ich płaskim szczycie montowano tak zwane klejnoty, czyli plastyczne godła zbliżone do znaku herbowego, a niekiedy z nim identyczne. Wykonywano je z drewna, pergaminu lub skóry i uzupełniano dodatkowo kitami, pióropuszami czy też rogami. Kolejnym elementem dekoracyjnym noszonym na hełmie były labry, czyli chusty z herbowymi przedstawieniami. Ich pierwowzorem były osłony głowy noszone przez krzyżowców w gorącym bliskowschodnim klimacie. Z czasem owe chusty przybrały bardzo oryginalne i wymyślne formy; wycinano je w ozdobne zęby, obszywano chwastami, przyczepiano dzwoneczki. Niekiedy na osłonę głowy rycerz przyczepiał rękawiczkę otrzymaną od wybranki serca. Istotnym elementem stroju turniejowego były ozdobne pasy, niekiedy pozłacane, a nawet szczerozłote, ale najczęściej wykonywane ze srebra. Były tak cenne, że czasem traktowano je wprost jako rezerwę finansową, zastawiając jako pokrycie długów.