Dziesięć wynalazków, które zmieniły sposób prowadzenia wojen

Koń

Choć konia trudno uznać za wynalazek, to już jego wykorzystanie w celach wojskowych jak najbardziej. Stało się to w epoce brązu i szybko spowodowało istną rewolucję. Najpierw zaprzęgnięte do rydwanów konie (zamiast wołów i osłów) zwiększyły ich szybkość i mobilność, potem następny krok uczynili Asyryjczycy, wsadzając na konia jeźdźca. Odtąd kawaleria stała się, obok piechoty, podstawowym rodzajem wojska, tworząc najczęściej skrzydła szyku. Jej zmierzch nastąpił dopiero na początku XX wieku.

Strzemiona

Choć wpływ strzemion na sztukę wojenną pozostaje dyskusyjny, to bez nich nie powstałaby zapewne najważniejsza formacja średniowiecza – rycerska jazda. Oparcie, jakie dawały strzemiona (wraz z wysokim siodłem), umożliwiało opancerzonemu kawalerzyście efektywniejsze użycie włóczni, a potem znacznie cięższej i dłuższej kopii, jak również zadanie zamaszystego ciosu ciężkim mieczem. Strzemiona nie były znane w świecie grecko-rzymskim, ich rozpowszechnienie jest związane z militarną działalnością Awarów i Węgrów w drugiej połowie I tysiąclecia n.e.

Proch

Recepturę produkcji prochu stworzono we wczesnym średniowieczu w Chinach; wykorzystywano go między innymi jako wypełnienie rakiet i bomb. Najbardziej twórczy okazali się Europejczycy; od kiedy w XIII wieku poznali zalety prochu, nieustannie doskonalili broń wykorzystującą jego właściwości. Z początku artyleria ogniowa i ręczna broń palna były mało efektywne, szczególnie podczas walki w polu. Od schyłku średniowiecza zyskują jednak na znaczeniu, a przełomem okazują się wojny włoskie na początku XVI wieku, kiedy to armaty i rusznice/arkebuzy decydują o zwycięstwie w kilku bitwach. Odtąd zaznacza się zmierzch ciężkozbrojnej jazdy, prym będzie wieść piechota.

Bagnet

Istnieje co najmniej kilka teorii dotyczących okoliczności powstania bagnetu, nie ulega jednak wątpliwości, że jego ojczyzną jest Francja, a narodziny nastąpiły w połowie XVII wieku. W ciągu kilkudziesięciu lat wywalczył sobie rację bytu we wszystkich nowoczesnych armiach, a jego pojawienie się było początkiem końca piki piechoty (zniknął podział na pikinierów i muszkieterów).

Choć bagnet spowodował autentyczną rewolucję w sposobach walki, to istnieje sporo kontrowersji na temat jego bojowego wykorzystania. Faktem jest, że procent ran zadanych bagnetem na polu bitwy bywał najczęściej znikomy; jednak z drugiej strony nie musiało dochodzić do zwarcia, aby gwałtowny atak na bagnety zakończył się spektakularnym sukcesem.

Maszyna parowa

Wynaleziona przez Jamesa Watta w 1782 roku, wpłynęła na gwałtowny rozwój przemysłu, zmieniła także oblicze wojny na morzu. W 1802 roku zwodowano pierwszy parowiec, a w 1859 roku Anglicy zbudowali dwa nowoczesne okręty liniowe całkowicie opancerzone żelazem, wyposażone w napęd parowy ze śrubą; „Warrior” i „Black Prince” osiągały niespotykaną dotychczas prędkość 14 węzłów.

Odtylcowy karabin

Od chwili powstania ręcznej broni palnej nieustannie modernizowano zamki, zwiększano wytrzymałość luf i modelowano wygodniejsze kolby, jednak przełom nastąpił dopiero w XIX wieku. Najpierw pojawił się zamek kapiszonowy, dzięki któremu wzrosła pewność strzału; potem wynalezienie nowej amunicji typu Minie wpłynęło na upowszechnienie się w karabinach luf gwintowanych. Najważniejszą jednak cezurę stanowi pojawienie się iglicowego karabinu ładowanego od tyłu, strzelającego zespoloną amunicją. Był to niemiecki Dreyse z początku lat 40. Chociaż broń była daleka od doskonałości, jej najważniejsza zaleta – szybkostrzelność – nie podlegała dyskusji. Najbardziej efektowne bojowe użycie nastąpiło w 1866 roku pod Sadową. Rzeź austriackich żołnierzy wystrzelanych przez iglicówki Dreysego wstrząsnęła Europą. W bardzo krótkim czasie świat przezbroił się w broń odtylcową.Karabin maszynowyNie byłoby przełomu w konstrukcji broni palnej w XIX wieku, gdyby nie coraz doskonalsza amunicja. Jej szczytowym osiągnięciem jest nabój składający się z ołowianego pocisku w metalowym płaszczu i mosiężnej łuski ze spłonką. Pojawienie się karabinu maszynowego jest efektem geniuszu Hiriama Maxima, amerykańskiego wynalazcy. Skonstruował broń, w której cofająca się po strzale lufa wprawiała w ruch mechanizm powodujący wyrzucenie pustej łuski, załadowanie kolejnego naboju (z parcianej taśmy) i następnie jego odpalenie. Sadową karabinu maszynowego była bitwa pod Omdurmanem w 1898 roku: Anglicy zabili 10 000 sudańskich derwiszów przy stratach własnych sięgających kilkudziesięciu ludzi.

Samolot

W roku 1903 bracia Wright dokonali pierwszego udanego lotu samolotem, a już w 1911 roku, podczas wojny włosko-tureckiej w Trypolitanii, wykorzystano samolot w celach wojskowych. Gwałtowny rozwój nastąpił podczas pierwszej wojny światowej, kiedy to zaczęto budować samoloty o takich konstrukcjach, aby dostosować je do konkretnych zadań. Pomiędzy wojnami wdrożono do produkcji jednopłatowce zbudowane z metalu (zastąpiły dwupłatowce z drewna i płótna). Druga wojna ukazała przerażającą siłę tej kategorii broni – nikt nie był w stanie wygrać jakiejkolwiekkampanii bez uzyskania panowania w powietrzu; lotnictwo wojskowe wspięło się na szczebel strategiczny (np. bombardowanie Niemiec). Po drugiej wojnie nastała era odrzutowców, ale największą grozę zaczęły budzić wielosilnikowe bombowce dalekiego zasięgu zdolne do przenoszenia broni atomowej.

Czołg

Podczas ofensywy nad Sommą w 1916 roku na arenę dziejową wtoczył się angielski Mark I; ważył około 30 ton, był nafaszerowany kaemami i osiągał „zawrotną” prędkość 6 km/h. O komforcie siedmioosobowej załogi lepiej nie wspominać. Chociaż debiut czołgu wypadł raczej słabo, wydarzenie to było kamieniem milowym w historii wojen. W 1918 roku walczyły już tysiące tych pojazdów, a wśród nich francuski Ft-17. Okazał się konstrukcją przyszłości, rozwiązania wówczas wdrożone stosuje się do dzisiaj. Są to: silnik z tyłu, kierowca z przodu, uzbrojenie w obrotowej wieży pośrodku kadłuba, elastyczne połączenie układu gąsienicowego z kadłubem.