Krwawa wojna na stepach

Od prawie półtora tysiąca lat każdy władca wschodnioazjatyckiej części Wielkiego Stepu toczył z Chinami wojnę o kontrolę nad przebiegającym przez Turkiestan Szlakiem Jedwabnym.

Publikacja: 25.04.2008 05:03

Krwawa wojna na stepach

Foto: EAST NEWS

Red

Trudno powiedzieć, czy list od kalifa z Bagdadu wpłynął na decyzję Czyngis-chana o inwazji na Chorezm. Z pewnością był kolejnym potwierdzeniem tego, co mongolski wódz już wiedział: przeciwnik był słaby. Zgrzeszył także pychą i chciwością, dopuszczając się tzw. katastrofy utrarskiej. Wczesnym latem1218 roku Inalczik, chorezmijski namiestnik pogranicznego miasta Utrar (Otrar), zatrzymał kupiecką karawanę, która przybyła z terytorium państwa Czyngis-chana, pod (prawie na pewno prawdziwym) zarzutem szpiegostwa.

450 „kupców” zostało straconych, a ich towary sprzedano na aukcji. Ala ad-Din Muhammad nie tylko nie odciął się od swojego namiestnika, ale na dodatek rozkazał stracić posła Czyngis-chana, który przybył do Chorezmu z żądaniem rekompensaty.

Był to czyn wielce nierozważny: kiedy tumeny (korpusy liczące po 10 tys. wojowników każdy) mongolskie przekroczyły góry Tien-szan, Chorezmszach nie odważył się nawet stawić im czoła w polu. Po części wynikło to ze skomplikowanej sytuacji wewnętrznej. Szach był skłócony z matką Terken Chatun, która chciała umieścić na tronie innego syna. Wywodziła się z plemienia Turków kipczackich, spośród których rekrutowała się większość armii Chorezmu. Kipczacy byli bardziej lojalni wobec swej rodaczki niż szacha i Ad-Din Muhammad bał się ich skoncentrować w jednym miejscu.

Armia chorezmijska została podzielona na garnizony broniące większych miast. Jeśli Ad-Din Muhammad liczył na zmęczenie koczowników blokadą twierdz, srodze się pomylił. Sforsowanie Wielkiego Muru i poprzednie zwycięstwa nad zsinizowanymi państwami Nixia i Cin dały Czyngis-chanowi zastępy rzemieślników i saperów oraz dostęp do najlepszej w ówczesnym świecie chińskiej sztuki inżynierskiej. Gdy było trzeba, Mongołowie potrafili przegrodzić tamą rzekę, by zalać odmawiające kapitulacji miasto. Kiedy indziej umieli odwrócić bieg rzeki i pozbawić oblężonych wody. Przed szturmem obrzucali mury wielkimi głazami miotanymi przez trebusze, dużo prostsze w budowie i obsłudze, a zarazem potężniejsze od rzymskich katapult. Utrar, Taszkient, Kokand, Buchara, Samarkand, Niszapur, Balch, Herat, Kabul, Ghazni i dziesiątki mniejszych miast zburzyli do fundamentów, a całą ich ludność poza nielicznymi rzemieślnikami i specjalistami zgładzili. Ci, którzy nie zginęli na murach lub podczas szturmu, byli zabijani w masowych egzekucjach po kapitulacji. Metodycznie i bezlitośnie zabijano mężczyzn, kobiety i dzieci, a nawet psy i koty. Z głów pomordowanych układano piramidy.

W grudniu 1220 roku Ala ad-Din Muhammad popełnił samobójstwo na jednej z wysepek Morza Kaspijskiego. Jego następcą został Dżalal ad-Din, zwany Mankburny („Ze znamieniem na policzku”). Ścigany przez najmłodszego syna Czyngis-chana – Tołuja, uciekł najpierw do Afganistanu, a potem do Pendżabu w Indiach.

W 1223 roku Czyngis-chan powrócił na rodzinne stepy. W sierpniu 1227 roku spadł z konia i zmarł na skutek odniesionych obrażeń. Dla losów Bagdadu nie miało to jednak większego znaczenia. Prolog na stepach dokonał się w chwili upadku Chorezmu.

Trudno powiedzieć, czy list od kalifa z Bagdadu wpłynął na decyzję Czyngis-chana o inwazji na Chorezm. Z pewnością był kolejnym potwierdzeniem tego, co mongolski wódz już wiedział: przeciwnik był słaby. Zgrzeszył także pychą i chciwością, dopuszczając się tzw. katastrofy utrarskiej. Wczesnym latem1218 roku Inalczik, chorezmijski namiestnik pogranicznego miasta Utrar (Otrar), zatrzymał kupiecką karawanę, która przybyła z terytorium państwa Czyngis-chana, pod (prawie na pewno prawdziwym) zarzutem szpiegostwa.

Pozostało jeszcze 85% artykułu
Historia
Co naprawdę ustalono na konferencji w Jałcie
Historia
Ten mały Biały Dom. Co kryje się pod siedzibą prezydenta USA?
Historia
Most powietrzny Alaska–Syberia. Jak Amerykanie dostarczyli Sowietom samoloty
Historia
Dlaczego we Francji zakazano publicznych egzekucji
Materiał Promocyjny
Konieczność transformacji energetycznej i rola samorządów
Historia
Tolek Banan i esbecy
Materiał Promocyjny
Sezon motocyklowy wkrótce się rozpocznie, a Suzuki rusza z 19. edycją szkoleń