Żydów płci męskiej obowiązywało w zasadzie powszechne szkolnictwo. Umiejętność czytania potrzebna była do studiowania Tory wraz z jej komentarzami. Nauka rozpoczynała się w trzecim, czwartym roku życia od głośnego powtarzania nazw liter alfabetu hebrajskiego. Następnie uczono się na pamięć tekstów modlitw, po czym recytowano z pamięci Torę (często jednocześnie tłumacząc jej fragmenty na jidysz). Następnie przechodzono do poznania Talmudu. Nauka odbywała się z reguły w domu nauczyciela (hebr. melamed – nauczający), stąd nazwa tradycyjnej szkoły religijnej dla chłopców – Cheder (hebr. pokój, izba). Za naukę płacili rodzice ucznia, a w wyjątkowych sytuacjach wynagrodzenie nauczyciela brała na siebie gmina żydowska. Nadzór nad tym szkolnictwem sprawowała specjalna komisja lub powołane do tego celu bractwo tzw. Chewra Talmud Tora.
Wyższy etap kształcenia odbywał się w jesziwie (hebr. posiedzenie). Tu chłopcy po ukończeniu 13., 14. roku życia mogli kształcić się dalej, zgłębiając tajniki Talmudu i zawartą w nim halachę (religijne przepisy prawne). Często młodzi mężczyźni pozostawali w jesziwie aż do ożenku, a niektórzy z nich, ci najzdolniejsi, uzyskiwali upoważnienie (smicha) do wykonywania zawodu rabina.
Najsłynniejszym żydowskim uczonym tej epoki pochodzącym z Polski był Mojżesz Isserles (ok. 1533 – 1572), zwany Remu – od Rabi Mosze Isserles
Powstające na ziemiach polskich w XVI wieku jesziwy szybko zdobyły sobie sławę i opinię centrów nauki i myśli żydowskiej wykraczających daleko poza granice Rzeczypospolitej. Swą popularność i wysoki poziom nauczania zawdzięczały wybitnym rabinom-nauczycielom, którzy potrafili skupić wokół siebie grono uczniów i przekazać im swą wiedzę, którą z kolei ci przekazywali swoim uczniom. Tak tworzyły się szkoły myśli żydowskiej, związane z ich twórcami, które istnieją do dziś.
W szkołach wyższych – jesziwach – studiowano głównie Talmud. Twórcą metody studiowania Talmudu – nauki talmudycznej – był rabin krakowski Jakub Polak (ok. 1460 – 1530). Jego metoda zwana pilpul (heb. pieprz) polegała na wnikliwym analizowaniu sformułowań zawartych w Talmudzie, wyszukiwaniu sprzeczności lub niejasności oraz wyjaśnianiu ich za pomocą interpretacji zawartych w różnych dziełach talmudycznych. Stosowano ją w jesziwach w XIX wieku, a nawet w XX w.
