Żydzi na Rusi Czerwonej i Ukrainie

Nie bez przyczyny czas między rokiem 1638 a wybuchem powstania Chmielnickiego nazywa się złotą dekadą Ukrainy, która stała się wtedy terenem gwałtownego rozwoju rozległych latyfundiów magnackich. W latach 30. XVII w. dobra Ostrogskich, Zbaraskich, Zasławskich i Wiśniowieckich objęły 70 – 80 proc. wszystkich ziem uprawnych na Bracławszczyźnie, Kijowszczyźnie i Zadnieprzu. Były to kolosy gospodarcze, ba, niemal księstwa udzielne, bowiem ich władcy nie tylko mocno „mieszali” w sprawach krajowych, ale nierzadko też podejmowali działania na arenie międzynarodowej, postępując nie zawsze zgodnie z linią polityczną władców lub interesem państwa.Na Zadnieprzu niekwestionowaną potęgą byli Wiśniowieccy, których główny kompleks ziem w pierwszej połowie XVII wieku obejmował prawie całą Połtawszczyznę z Łubniami i Perejasławiem oraz szmat ziemi na prawobrzeżnej Ukrainie z Kaniowem i Czerkasami. Szczyt świetności, a zarazem kres potęgi rodu przypadł na rządy księcia Jeremiego. Dość wspomnieć, że gdy je zaczynał na początku lat 30., jego władztwo zamieszkiwało 4,5 tys. poddanych w kilkunastu osadach, zaś spis z 1646 r. wykazał ponad 230 tys. ludzi, 50 miast (w tym 30 ufortyfikowanych) oraz setki wsi i osad. Niestety, dwa lata później po tej potędze pozostało już tylko wspomnienie.