W konstytucjach sejmowych Rzeczypospolitej XVI – XVII w. zasadniczo nie ma większych wzmianek o uszlachconych konwertytach pośród rzeszy obdarowanych klejnotem szlachectwa, co czyni ustalenie liczby nobilitowanych neofitów zgoła niemożliwym.
W III Statucie litewskim z 1588 r. w rozdziale „O główszczyznach i nawiązkach ludzi nieślacheckiego stanu” zapisano: „jeśliby Żyd który albo Żydówka do wiary chrześcijańskiej przystąpili, tedy każda osoba i potomstwo ich za szlachcica poczytywani być mają”. Jednak samo ochrzczenie nie powodowało automatycznego przejścia do stanu szlacheckiego, lecz było uwarunkowane zgoła innymi czynnikami (język, kultura, majątek, koligacje czy protekcja). Zawężona interpretacja tegoż przepisu i praktyka spowodowały, że wielu ochrzczonych Żydów zaczęło uważać się za szlachtę i nabywać dobra ziemskie.
Napływ neofitów do stanu szlacheckiego na Litwie spowodował zagrożenie dla starej szlachty, co zbiegło się u schyłku epoki saskiej z polityką obozu reform zmierzającą do ograniczenia roli politycznej niższych warstw szlacheckich. W konsekwencji doprowadziło do uchwalenia na sejmie konwokacyjnym w 1764 r. konstytucji „Neofici”. Pozbawiała ona przywilejów szlacheckich nowochrzczeńców i zmuszała ich do przymusowej wyprzedaży dóbr. Z uwagi na silne wpływy zainteresowanych i ich dotychczasowe koligacje kolejny koronacyjny sejm 1764 r. spowodował uchwalenie konstytucji „Nobilitacja niektórych neofitów”. Przywilej uszlachcenia objął w niej 48 neofitów z Litwy o 33 nazwiskach (Bergin, Bielski, Dessau, Dobrowolski, Dobrzyński, Górski, Jakubowski, Jankowski, Jarmund, Jeliński, Kazimierski, Kwieciński, Lipiński, Lutyński, Łużyński-Abramowicz, Majowski, Mańkowski, Michałowski, Niedzielski, Niewiarowski, Nowakowski, Orłowski, Osiecimski, Pawłowicz, Pawłowski, Poziomkowski, Poznański, Przewłocki, Szpaczkiewicz, Szymański, Świątecki, Trojanowski i Zbitniewski).
Jednocześnie sejm pozwolił królowi w ciągu roku według własnego uznania powiększyć tę grupę o kolejne dziesięć osób. Król Stanisław August, liczbę tę przekroczył, dokonując w latach 1764 – 1788 nobilitacji 28 osób o 17 nazwiskach (oprócz kilku już wspomnianych pochodzili oni z rodów: Dziokowski, Konderski, Koźliński, Krasnowojski, Lipski, Porębski, Schabicki, Stuliński, Tehlowski, Urbanowski, Wolański, Wolski i Zawoyski). W aktach nobilitacji monarcha podkreślił ich gorliwość w wierze katolickiej oraz cnoty i obyczaje obdarowanych klejnotem szlachectwa. Dla neofickiej szlachty zaprojektowano nowe herby będące zarówno odmianą staropolskich, jak i własnymi o znamiennych nazwach (m. in. Łaska, Nagroda, Wdzięczność).
? W 1768 r. sejm nadzwyczajny ogłosił, że wszyscy neofici, którzy do wydania prawa z 1764 r. skorzystali z przepisów Statutu litewskiego, otrzymują szlachectwo
