Podczas rewolucji 1905 – 1906

Mimo napięć polsko-żydowskich rzadko dochodziło jednak do rozruchów. Najbardziej znane są wypadki łódzkie z 1892 r., w których robotniczy 1-majowy strajk zamienił się w grabieże domów i sklepów należących do Żydów. Pretekstem miało być ich czynne występowanie przeciw Kościołowi katolickiemu. Tu też nie wiemy, w jakiej mierze zamieszki były zainspirowane, a w jakiej wynikały (tak jak w Rosji) z zachowań samorzutnych.

Początek XX w. w Rosji to czas działania monarchistycznych, antyliberalnych i antysemickich organizacji, utożsamianych często ze Związkiem Narodu Rosyjskiego, tzw. Czarną Sotnią. W kręgach tych (wspieranych przez policję polityczną, czyli Ochranę) powstały m.in. „Protokoły Mędrców Syjonu” oskarżające Żydów o chęć dominacji nad światem. Niosącym „Matuszce Rossiji” nieszczęścia żydowskim spiskiem usprawiedliwiano np. w 1903 r. kilkadziesiąt ofiar pogromu w Kiszyniowie (w latach 1881 – 1882 zginęło tylko kilka osób), o którego organizację podejrzewano zresztą petersburskie MSW. Fala 43 pogromów przyszła wraz z klęskami w wojnie z Japonią, którym też winni byli tchórzliwi i zdradzieccy Żydzi. Do października 1905 r. doszło do kolejnych 54 zajść, które władze usprawiedliwiały żydowskim zaangażowaniem w ruch rewolucyjny. Najgorszy okazał się jednak czas po „wolnościowym” manifeście cara Mikołaja II poprzedzającym 690 pogromów (spontanicznych, organizowanych lub wspieranych przez policję i wojsko), które mogły przynieść nawet 3 tys. ofiar.