[b]Szatan[/b]
W Biblii Hebrajskiej występuje najczęściej jako osobisty lub polityczny przeciwnik pojedynczych osób. Judaizm pobiblijny przedstawiał szatana (hebr. satan, jid. sotn) jako przeciwnika Boga, zbuntowanego i upadłego anioła. Rolę szatana-kusiciela, przywódcę złych aniołów, duchów i demonów odzwierciedlają takie określenia, jak Belial, Mastema, Azazel i Samael („przywódca szatanów” i „opiekuńczy duch Rzymu”). Szatan jednoznacznie stał się siłą zwróconą przeciw Bogu, która namawia do złego, oskarża i karze przeklętych. Gdy nastanie koniec świata, cała władza szatana zniknie. W judaizmie rabinicznym szatan uważany był głównie za kusiciela oraz oskarżyciela grzesznego Izraela przed Bogiem. Jako kusiciel był często utożsamiany ze skłonnością do zła (jecer), siłą, która z zazdrości o bezgrzeszność i nieśmiertelność człowieka, skłoniła Adama i Ewę do pierwszego występku w raju, wodziła na pokuszenie Abrahama i Izaaka oraz, jako anioł stróż Ezawa, walczyła z Jakubem. Z tych samych powodów szatan usiłował zapobiec narodzinom przyszłego króla Dawida, zwiódł lud izraelski na Synaju i podjudzał go do wielbienia złotego cielca. To on pchnął Dawida w nieszczęście i kusił rabbich Akiwę i Jaakowa Ben Meira. Podczas snu próbuje wraz z Lilit (demonem płci żeńskiej) namówić ludzi do złego i płodzi niezliczone demony.
(na podstawie „Leksykonu judaistycznego”, Warszawa 2007)
