Żyd z Będzina, biskup Paryża

Aaron Lustiger urodził się w 1926 roku w Paryżu, kilka lat po przybyciu jego rodziców z Będzina do Francji. Późniejszy arcybiskup Paryża Jean Marie Aaron Lustiger zawsze wyraźnie podkreślał swoje żydowskie pochodzenie oraz swoje wyjątkowe stosunki z Polską. Wielokrotnie udowadniał, że Polska ma szczególne miejsce w jego sercu.

Wychowywał się w Paryżu. Wraz ze swoją siostrą Arletą uczęszczał do świeckich szkół. Kiedy wybuchła II wojna światowa, przeniósł się do Orleanu, który wówczas uchodził za bezpieczne schronienie dla żydowskich dzieci. Tam wielokrotnie miał okazję obserwować działania środowisk katolickich wymierzone w okupanta. Aaron Lustiger został przygarnięty przez katolicką rodzinę.

Wówczas zaczął poznawać niemalże obcy mu świat z zupełnie innej perspektywy, od wewnątrz. Doświadczenie to wywarło tak duży wpływ na jego osobowość, że 25 sierpnia 1940 roku przyjął chrzest, przybierając od tej pory imię Jean-Marie. Zdarzenie to miało miejsce w katedrze orleańskiej, z którą Jean-Marie Lustiger związał się na długie lata.

Podczas wojny Jean-Marie Lustiger stracił matkę. Prawdopodobnie ktoś z najbliższego otoczenia doniósł, że jest Żydówką, co skończyło się aresztowaniem i umieszczeniem jej w transporcie do Auschwitz. Została zgładzona w komorze gazowej.

Nigdy nie zapomnę wyrazu twarzy arcybiskupa Jean-Marie Lustigera i odciśniętego na niej bólu podczas modlitwy w Auschwitz w 60. rocznicę wyzwolenia obozu. Pamiętam także wszechobecny przeszywający na wskroś chłód. Miałem wrażenie, że nie był to tylko zimowy mroźny wiatr. To także chłód popełnionej tu przed laty zbrodni i chłód skamieniałych serc hitlerowców. Chłód śmierci i cierpienia niewinnych ludzi.

Jean-Marie Aaron Lustiger dokładnie poznał wojenną tragedię żydowskiego i polskiego narodu. Stał także na pograniczu dwóch religii: katolicyzmu i judaizmu. Próbował przybliżyć ku sobie ich wyznawców. Częstokroć argumentował to wspólnym źródłem naszych wyznań, co według niego powinno być pierwszym krokiem do wzajemnego otwarcia się na siebie, zrozumienia i pojednania.

Jean-Marie Lustiger ukończył seminarium Seminare de Carmes oraz literaturę na Sorbonie. Święcenia kapłańskie przyjął w 1954 roku. Był bardzo znany w środowisku akademickim. Słynął z niebanalnych metod ewangelizacji, a jego znakiem rozpoznawczym stały się jego wyjątkowe msze niedzielne w kościele parafialnym im. św. Joanny de Chantal w Paryżu. Swoimi kazaniami potrafił przekonać do siebie największych sceptyków. Najsilniejszym argumentem było jego postępowanie i codzienne świadectwo życia zgodnego z zasadami, które głosił. Jego siłą była prawda.

Stał się jedną z najważniejszych osobistości Kościoła. Jego działalność była dostrzegana przez najwyższe władze. W 1979 r. Lustiger został biskupem Orleanu, następnie w 1981 r. został mianowany arcybiskupem Paryża.

Blisko współpracował z papieżem Janem Pawłem II, którego sam uwielbiałem. Miałem ten niebywały zaszczyt gościć papieża w Yad Vashem i rozmawiać z nim po polsku. Nawet ja, choć jestem Żydem, czuję, że Karola Wojtyły nie da się wśród nas nikim zastąpić.

Lustiger wielokrotnie odwiedzał Polskę i Europę Wschodnią, z polecenia papieża, w najtrudniejszym dla niej czasie. Naturalnie także blisko współpracował z zacnym kardynałem Stanisławem Dziwiszem. Jest również autorem wstępu do francuskiego wydania „Świadectwa”.

Jean-Marie Aaron Lustiger utrzymywał stały kontakt z bliskimi, którzy przeżyli Shoah. Odwiedzał czasem Izrael. Prawdopodobnie jego ojciec nigdy nie pogodził się z tym, że syn zmienił wiarę.