Bliźniacy ze Szkoły Warszawskiej

W okresie międzywojennym olbrzymią popularnością cieszyli się w Warszawie bliźniacy Menasze i Efraim Seidenbeutelowie urodzeni pod znakiem Bliźniąt, 17 czerwca 1903 r., w biednej rodzinie handlarza tekstyliami.

Publikacja: 03.11.2008 06:30

Dyptyk złożony z obrazów obu braci i przez nich połączonych

Dyptyk złożony z obrazów obu braci i przez nich połączonych

Foto: Zbiory ŻIH

Red

Ich matka i ojciec Abram przywiązywali dużą wagę do wykształcenia swoich ośmiorga dzieci. Czwórka z rodzeństwa wykazywała zdolności artystyczne, ale bliźniacy wyróżniali się już we wczesnym dzieciństwie oryginalnością.

Początkowo byli uczniami starszego brata Jozefa, a od 1921 r. uczyli się w Miejskiej Szkole Sztuk Zdobniczych. W tym roku zadebiutowali płaskorzeźbą „Portret An-skiego” na Żydowskiej Wystawie w Warszawie, w pierwszą rocznicę śmierci pisarza.

W 1923 r. najpierw Menasze, a po roku Efraim, zostali uczniami Tadeusza Pruszkowskiego w warszawskiej Szkole Sztuk Plastycznych, późniejszej ASP.Byli członkami Zrzeszenia Żydowskich Malarzy i Rzeźbiarzy, choć ich kontakt ze środowiskiem żydowskim nieco się rozluźniał i przestali pokazywać swoje obrazy na wystawach organizowanych przez zrzeszenie, bo należeli do innego ugrupowania artystycznego, stworzonego przez uczniów prof. Pruszkowskiego, znanego jako Szkoła Warszawska, które współpracowało z galeriami w Łodzi, Krakowie, Warszawie, we Lwowie i w Poznaniu.

[ramka]Frank Fox tak pisze o braciach Seidenbeutel: „Od krawatów po buty, ubierali się identycznie. Nawet ich najbliżsi przyjaciele nie mogli odróżnić Menasze od Efraima i zwracali się do nich w liczbie mnogiej… Mówiło się, że zdawali egzaminy jeden za drugiego i czasami chodzili na zmianę na wykłady. Efraim, nieogolony, wchodził w kilka godzin po tym, jak jego bliźniak wyszedł z fryzjerni, twierdząc, że fryzjer nie ogolił go był starannie.[/ramka]

Byli niebywale mocno ze sobą związani nie tylko jako bliźniacy, ale i jako artyści tworzący w identycznym stylu. Ich związek był tak silny, że poza okresem studiów, kiedy miewali wystawy indywidualne, malowali wspólne obrazy i sygnowali je nazwiskiem zwykle bez imion. Trudno więc odróżnić, czy obraz jest autorstwa jednego z braci czy obu. Dlatego ich twórczość na ogół omawiana jest łącznie, a krytycy zwracają uwagę na spójność środków wyrazu i języka malarskiego, jak również na fenomen ich psychicznego powiązania.

Początkowo malowali w stylu postimpresjonistycznym, potem zaczęli stosować szerokie płaszczyzny, bardziej świetliste barwy i wyraźniejsze obrazowanie. Poza nielicznymi wątkami żydowskimi, głównie u Menaszego we wczesnym okresie, malowali najczęściej pejzaże, widoki miasteczek, martwe natury i portrety.

Historycy sztuki próbują wyodrębnić z obrazów bliźniaków indywidualne cechy języka plastycznego, ale w praktyce jest to niemożliwe, bo nie zachowały się informacje pochodzące od autorów ani relacje świadków, pozwalające na przeprowadzenie dokładnej analizy sposobu malowania obu braci i są to tylko domysły analizujących ich twórczość.

[ramka]O Kazimierzu tak pisała Maria Kuncewiczowa: „Miał też Kazimierz jeszcze jedną właściwość, która zwłaszcza w czasach (lata 30.) narastającego antysemityzmu pozwalała artystom oddychać szeroko i czuć się swobodnie – tu najważniejsza była sztuka, a to zacierało różnice narodowościowe.

”Natan Korzeń namalował setki obrazów, które zaginęły podczas wojny. Szlomo Greenspan napisał: „Razem ze społecznością żydowską w Polsce, został zamordowany artystyczny olbrzym. Był synem ludu, którego będzie się wspominać wiecznie w dziejach sztuki żydowskiej w Polsce. Był jednym z największych malarzy, jakich społeczeństwo żydowskie w Polsce wydało”[/ramka]

Często jeździli na plenery do Kazimierza nad Wisłą, ulubionej siedziby Pruszkowskiego, który swoją osobowością przyciągał do tego pięknego miasteczka młodych artystów. Wiele obrazów braci Seidenbeutel jest malowanych właśnie tam, ale też w Krakowie i na Helu, gdzie artyści chętnie spędzali czas. Ciekawe i świadczące o poczuciu humoru i związku bliźniaczym są dwa obrazy pt. „Widok z okna”. Jeden namalowany wspólnie, a drugi, który jest lustrzanym odbiciem pierwszego, podpisany tylko przez Menaszego.

W 1931 r., jak wielu ich kolegów malarzy, byli we Francji i Włoszech oraz prawdopodobnie w Belgii i Niemczech. Na rok przed wybuchem wojny Seidenbeutelowie przebywali w okolicach Lwowa, gdzie według zachowanej relacji z listu Brunona Schulza mieli osiedlić się na dłużej. Wojna zastała ich właśnie tam, skąd w czerwcu 1941 r. przedostawali się do Polski środkowej, ale już nie dotarli do Warszawy, zatrzymali się w Białymstoku, gdzie trafili do getta.

W 1943 r. zostali wraz z 300 ocalałymi jeszcze Żydami wywiezieni z getta białostockiego i przeszedłszy przez kilka hitlerowskich obozów koncentracyjnych, trafili do obozu we Flossenburgu. I tak jak razem żyli i tworzyli nierozłącznie, tak jednocześnie zostali zamordowani przez hitlerowskich strażników w tymże obozie koncentracyjnym w kwietniu 1945 r., tuż przed wyzwoleniem go przez Amerykanów.

Po aktywności bliźniaków został ślad w katalogach z wielu wystaw zagranicznych z lat 30., między innymi w Edynburgu, Moskwie, Nowym Jorku, Brukseli, Londynie czy z biennale w Wenecji.

Ich matka i ojciec Abram przywiązywali dużą wagę do wykształcenia swoich ośmiorga dzieci. Czwórka z rodzeństwa wykazywała zdolności artystyczne, ale bliźniacy wyróżniali się już we wczesnym dzieciństwie oryginalnością.

Początkowo byli uczniami starszego brata Jozefa, a od 1921 r. uczyli się w Miejskiej Szkole Sztuk Zdobniczych. W tym roku zadebiutowali płaskorzeźbą „Portret An-skiego” na Żydowskiej Wystawie w Warszawie, w pierwszą rocznicę śmierci pisarza.

Pozostało 91% artykułu
Historia
Telefony komórkowe - techniczne arcydzieło dla każdego
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Historia
Paweł Łepkowski: Najsympatyczniejszy ze wszystkich świętych
Historia
Mistrzowie narracji historycznej: Hebrajczycy
Historia
Bunt carskich strzelców
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Historia
Wojna zimowa. Walka Dawida z Goliatem