Żydowska Eleonora Duse

Pod wpływem wydarzeń rewolucyjnych w 1905 r. w Rosji nastąpiło rozluźnienie rygorów prawnych i przepisów cenzorskich, co umożliwiło organizowanie przedstawień żydowskich.

Publikacja: 17.11.2008 09:55

Ester Rachel Kamińska (1870 – 1925), żydowska Eleonora Duse

Ester Rachel Kamińska (1870 – 1925), żydowska Eleonora Duse

Foto: Zbiory ŻIH

Red

Jako pierwszy skorzystał z tego w Warszawie Abraham Izaak Kamiński, który od maja 1905 r. osiadł w teatrze Bagatela (przy ulicy Bagatela), w Jardin d’Hiver (przy ulicy Chmielnej), a od 1908 r. w teatrze Elizeum (przy ulicy Karowej), dokąd powracał parokrotnie. Choć sam był słabym aktorem i nieudolnym dramatopisarzem, miał w zespole kilku wybitnych aktorów z Ester Rachel Kamińską, powszechnie nazywaną matką teatru żydowskiego.

Ester Rachel Kamińska (1870 –1925), córka biednego kantora Chaima Johanana Halperna z Porozowa koło Wołkowyska, mając kilkanaście lat, za starszym rodzeństwem ruszyła do Warszawy, gdzie znalazła zatrudnienie jako służąca i robotnica. Jednak jej uroda i piękny głos zwróciły uwagę Abrahama Izaaka Kamińskiego, aktora w żydowskim teatrze Eldorado.

To w nim debiutowała w roku 1892 jako Mirełe w Czarodziejce Goldfadena. Ożeniwszy się z Ester Rachel, w 1894 r. Kamiński utworzył własny zespół, z którym wędrował po Rosji i Królestwie Polskim, niejednokrotnie nie mogąc nawet znaleźć stajni lub stodoły na postój i występy. W tych warunkach – nie przerywając występów – urodziła siedmioro dzieci, z których przeżyło tylko troje: Regina (ur. w 1894 r.), Ida (ur. w 1899 r.), Józef (ur. w 1903 r.).

[wyimek]Leon Schiller o drogach teatru żydowskiego:

Żydzi są najlepszym i najwdzięczniejszym materiałem aktorskim. Mają wewnętrzny głęboki gest, są charakterystyczni i potrafią tworzyć postaci. Najlepszy dowód: wielka liczba utalentowanych reżyserów i aktorów-Żydów w wybitnych teatrach europejskich. Znam stary żydowski teatr ludowy, jeszcze w Krakowie oglądałem różne Goldfadenowskie przedstawienia z intermediami; były one pełne prostoty i ludowości. Ze współczesnego teatru żydowskiego znam inscenizacje „Dybuka” (Dawida Hermana) i w Habimie. [...] U nas w Polsce żydowska sztuka i literatura jest przemilczana, podczas gdy w innych krajach żydowskość jest w modzie. Myślę, że i u nas narodzi się zainteresowanie żydowską twórczością – to musi nadejść.

(„Literarisze Bleter”, 1927, nr 1.)[/wyimek]

Grając w podrzędnym repertuarze, straciła głos i emploi amantki, ale okazało się, że jej przeznaczeniem były role dramatyczne, naznaczone cierpieniem i krzywdą; stworzyła swój własny realistyczny styl, odznaczający się naturalnością, umiarem i szlachetnością gry, co odbijało się korzystnie od krzykliwych i melodramatycznych efektów stosowanych powszechnie przez ówczesnych aktorów żydowskich. Punktem zwrotnym w jej karierze były gościnne występy w Petersburgu w roku 1908, po których zyskała miano żydowskiej Eleonory Duse (3 X 1858 – 1821, IV 1924, aktorka znana dzięki włoskim wersjom ról rozsławionych przez Sarę Bernhardt).

Sukces ten otworzył jej drogę do Ameryki, gdzie z powodzeniem (także finansowym) występowała w latach 1909 i 1911, m.in. w tytułowej roli w dramacie Jakuba Gordina „Mirełe Efros”. Dzięki tym występom Abraham Kamiński mógł przebudować w roku 1913 Rotundę na Dynasach (przy ulicy Oboźnej) i otworzyć tu teatr (zwany później Teatrem Kamińskiego) na 1200 miejsc. Jego gwiazdą była oczywiście E.R. Kamińska, której dalsza kariera związana była już z córką Idą oraz jej mężem Zygmuntem Turkowem – założycielami Warszewer Idiszer Kunst Teater.

Śmierć E.R. Kamińskiej (27 XII 1925 r.) okryła żałobą nie tylko teatr żydowski, a jej pogrzeb zgromadził kilkadziesiąt tysięcy osób, w tym delegację Związku Artystów Scen Polskich (ZASP).

Jako pierwszy skorzystał z tego w Warszawie Abraham Izaak Kamiński, który od maja 1905 r. osiadł w teatrze Bagatela (przy ulicy Bagatela), w Jardin d’Hiver (przy ulicy Chmielnej), a od 1908 r. w teatrze Elizeum (przy ulicy Karowej), dokąd powracał parokrotnie. Choć sam był słabym aktorem i nieudolnym dramatopisarzem, miał w zespole kilku wybitnych aktorów z Ester Rachel Kamińską, powszechnie nazywaną matką teatru żydowskiego.

Ester Rachel Kamińska (1870 –1925), córka biednego kantora Chaima Johanana Halperna z Porozowa koło Wołkowyska, mając kilkanaście lat, za starszym rodzeństwem ruszyła do Warszawy, gdzie znalazła zatrudnienie jako służąca i robotnica. Jednak jej uroda i piękny głos zwróciły uwagę Abrahama Izaaka Kamińskiego, aktora w żydowskim teatrze Eldorado.

Historia
Telefony komórkowe - techniczne arcydzieło dla każdego
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Historia
Paweł Łepkowski: Najsympatyczniejszy ze wszystkich świętych
Historia
Mistrzowie narracji historycznej: Hebrajczycy
Historia
Bunt carskich strzelców
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Historia
Wojna zimowa. Walka Dawida z Goliatem