Wydarzenia epoki, rok 1908

[srodtytul]polityka[/srodtytul]

?Sejm pruski uchwalił ustawę kagańcową – zakaz publicznego posługiwania się polszczyzną w miejscowościach zamieszkanych przez mniej niż 60 proc. Polaków, oraz ustawę wywłaszczeniową – wobec nikłych wyników Komisji Kolonizacyjnej. Król Portugalii Karol I i jego syn książę Luis Filipe giną w zamachu w Lizbonie (1 lutego).

?Letnie igrzyska olimpijskie w Londynie (kwiecień – październik), po raz pierwszy z udziałem kobiet. W londyńskim Hyde Parku 25 tys. sufrażystek domaga się prawa głosu dla kobiet (21 czerwca). Katastrofa tunguska na Syberii – upadek meteorytu lub komety wywołał gigantyczną eksplozję. W USA powstała główna agencja wywiadowcza FBI – Federal Bureau of Investigation (26 lipca). Ukazuje się pierwsza tybetańskojęzyczna gazeta.

?Bułgaria uzyskała pełną niepodległość (22 września), z carem Ferdynandem I Koburgiem. Bandyci Dzikiego Zachodu Butch Cassidy i Sundance Kid otoczeni przez oddział boliwijskich żołnierzy i zabici.

? W Chinach po śmierci cesarzowej Cixi na tron wstąpił ostatni cesarz Pu Yi.

[srodtytul]nauka i technika[/srodtytul]

?W Łodzi zainstalowano pierwsze elektryczne oświetlenie ulic i placów. W Warszawie uruchomiono pierwszą elektryczną linię tramwajową. Z wieży Eiffla w Paryżu po raz pierwszy zostaje wysłany radiowy sygnał na duży dystans (12 stycznia).

?W USA powstało przedsiębiorstwo Fisher Body Company produkujące karety i karoserie samochodowe – wkrótce weszło w skład nowo powstałego amerykańskiego koncernu przemysłowego General Motors Corporation. W miejscowości Le Moustier na południu Francji odnaleziono szkielet chłopca neandertalczyka sprzed około 40 tys. lat. ?Nagrody Nobla otrzymali: z fizyki – Francuz Gabriel Lippmann za metodę reprodukcji barw opartą na zjawisku interferencji światła (niestosowana w praktyce), z chemii – Ernest Rutherford z Nowej Zelandii, który udowodnił, że źródłem zachowania pierwiastków radioaktywnych jest spontaniczny rozpad atomów, z medycyny – Ilia Miecznikow, zoolog i mikrobiolog rosyjski, oraz Paul Ehrlich, niemiecki chemik i bakteriolog, za prace nad immunologią (odpornością).

[srodtytul]kultura[/srodtytul]

?Powstał najstarszy zachowany film polski „Pruska kultura”. Inscenizowany dokument – nakręcony w Wielkopolsce przez Warszawski Kantor Kinematograficzny Siła Mojżesza Towbina – opowiada o strajku dzieci z Wrześni i walce z polskością w zaborze pruskim. Ponieważ carska cenzura szybko zabroniła projekcji, Towbin pokazywał go we Francji i Włoszech (jako „Cierpienia Polski”).

?W kraju oglądano za to pierwszą dłuższą rodzimą fabułę komediową „Antoś po raz pierwszy w Warszawie”, o niezdarze (Antoni Fertner) trafiającym pod opiekę dwóch prostytutek. Próbą nobilitacji filmu jako sztuki przenoszącej konwencje teatralne do kina był francuski epizod z XVI-wiecznych dziejów kraju „Zabójstwo księcia Gwizjusza”. Francuski malarz fowista Henri Matisse otworzył prywatną akademię sztuki.