Wydarzenia epoki, schyłek 1920 roku

Publikacja: 09.06.2009 06:53

Obrady Ligi Narodów w Genewie

Obrady Ligi Narodów w Genewie

Foto: AP, AFP

[srodtytul]Polityka[/srodtytul]

[b]Polska: [/b]

- 22 – 28 września – wojna polsko-bolszewicka: bitwa nad Niemnem.

- 7 października – porozumienie w Suwałkach, na mocy którego Wilno miało przypaść Litwie.

- 12 października – gen. Lucjan Żeligowski zajął Wilno i proklamował utworzenie Litwy Środkowej. W Rydze podpisano polsko-radziecki preliminaryjny traktat pokojowy i umowę o rozejmie między Polską, Rosją i Ukrainą.

- 15 listopada – oficjalnie powstało Wolne Miasto Gdańsk.

- 16 grudnia – Wejherowo wróciło do Polski.

- 27 października – Liga Narodów utworzyła siedzibę w Genewie w Szwajcarii.

- 11 listopada – w Wielkiej Brytanii pochowano nieznanego żołnierza w opactwie westminsterskim; w ślad za tym podobne groby zaczęły stawiać inne kraje.

- 15 listopada – w Genewie pierwsze zgromadzenie Ligi Narodów.

- 17 listopada – Rada Ligi Narodów zaakceptowała konstytucję Wolnego Miasta Gdańska.

- 21 listopada – krwawa niedziela w Dublinie.

- 5 grudnia – społeczeństwo greckie opowiedziało się w referendum za przywróceniem monarchii.

- 22 grudnia – w Rosji radzieckiej na VIII Zjeździe Rad na wniosek Lenina przyjęto plan gospodarczy GOELRO.

[srodtytul]Nauka i technika[/srodtytul]

- 29 września – w Stanach Zjednoczonych pojawiło się w sprzedaży pierwsze domowe radio marki Westinghouse; kosztowało 10 dolarów.

- 2 listopada – w Pittsburghu w USA rozpoczęła nadawanie pierwsza regularna stacja radiofoniczna na świecie KDKA, należąca do Westinghouse Electric Corporation; inauguracyjna audycja dotyczyła wyborów prezydenckich.

- 16 listopada – powstały Australijskie Linie Lotnicze Qantas (Qantas Airways). Nagrody Nobla otrzymali: z fizyki – Szwajcar Charles Guillaume za wkład, jaki wniósł w precyzyjne pomiary w tej dziedzinie nauki dzięki odkryciu anomalii w stopach niklowo-stalowych. Z chemii – niemiecki fizyk i chemik Walther Hermann Nernst (urodzony w Wąbrzeźnie; jego matka była Polką) za prace w zakresie termochemii. Z medycyny – duński fizjolog August Krogh za odkrycie regulacyjnego mechanizmu naczyń włosowatych. Nagrodę pokojową odebrał francuski prawnik i polityk Léon Victor Auguste Bourgeois, przewodniczący Rady Ligi Narodów.

[srodtytul]Kultura[/srodtytul]

Znaczące w historii filmy tego czasu to m.in. amerykański obraz „Droga na wschód” Davida Warka Griffitha z Lilian Gish (premiera 3 października), szwedzki „Wdowa po pastorze” Carla Theodora Dreyera (4 października) oraz niemiecki „Golem” Paula Wegenera, z aktorskim udziałem twórcy (29 października). Nowe książki to „Ulubieniec” pióra Sidonie-Gabrielle Colette, „Po tej stronie raju” Francisa Scotta Fitzgeralda, „W stalowych burzach” Ernsta Jüngera, „Ulica Główna” Sinclaira Lewisa, „Historia świata” i „Rosja we mgle” Herberta George’a Wellsa oraz „Wiek niewinności” Edith Wharton. Z rodzimej prozy ukazuje się „Hrabia Emil” Zofii Nałkowskiej i „Lato leśnych ludzi” Marii Rodziewiczówny. Poeci wydają tomiki: Anatol Stern „Futuryzje”, Tytus Czyżewski „Zielone oko”, Aleksander Wat „Ja z jednej i Ja z drugiej strony mego mopsożelaznego piecyka”, Józef Wittlin „Hymny”, Bolesław Leśmian „Łąkę”, a Jan Lechoń „Karmazynowy poemat”. W dziedzinie nowych prac naukowych warto odnotować kolejną publikację twórcy psychoanalizy Zygmunta Freuda – „Poza zasadą przyjemności”.

[srodtytul]Polityka[/srodtytul]

[b]Polska: [/b]

Pozostało 99% artykułu
Historia
Paweł Łepkowski: Najsympatyczniejszy ze wszystkich świętych
Historia
Mistrzowie narracji historycznej: Hebrajczycy
Historia
Bunt carskich strzelców
Historia
Wojna zimowa. Walka Dawida z Goliatem
Materiał Promocyjny
Przewaga technologii sprawdza się na drodze
Historia
Archeologia rozboju i kontrabandy
Materiał Promocyjny
Transformacja w miastach wymaga współpracy samorządu z biznesem i nauką