Zbrojownia tamtych lat - Trzecia szabla Piłsudskiego

Trzecią szablą używaną przez Józefa Piłsudskiego – po austriackiej wz. 1861 i polskiej wz. 1917 – była broń wykonana w Toledo w Hiszpanii, nawiązująca kształtem do polskiej przepisowej szabli wz. 1921/22.

Publikacja: 24.06.2009 11:55

Szabla żołnierska według wzoru z 1921 roku

Szabla żołnierska według wzoru z 1921 roku

Foto: Muzeum Wojska Polskiego

Nowa polska szabla, przeznaczona dla wszystkich rodzajów wojsk, zatwierdzona została rozkazem z kwietnia 1921 roku. Jej opracowanie podyktowane było chęcią wprowadzenia rodzimego wzoru, który zastąpiłby dotychczasową mozaikę i spełnił wszelkie wymagania, opierając się na nowo zdobytych doświadczeniach (wymagań owych nie spełniała „siedemnastka”, czyli szabla wz. 1917).

Precyzyjny opis nowej szabli stanowił: „Głownia lekka, długości 80 cm, szerokości u nasady (przy jelcu) 3,4 cm, z lekka stopniowo zwęża się do 2,5 cm, w odległości 5 cm do zaostrzonego końca, cokolwiek krzywa, o największym odchyleniu grzbietu od linii pionowej 3,1 cm, z obu stron głowni, bliżej ku grzbietowi w jednej bruździe szerokości 1,2 cm i długości 50 cm, poczynającej się w odległości 3,5 cm od nasady.

Grubość grzbietu przy nasadzie 0,5 cm, ostrze przy końcu zachodzi na grzbiet pióra na 20 cm. Głownia nie powinna być niklowana. Rękojeść krzyżowo-kabłąkowa z kabłąkiem gładkim, cokolwiek rozszerzanym ku górze i łukowato zgiętym przy połączeniu z kapturkiem, tworzą natomiast kąt prosty z jelcem. Kapturek okrywa szczyt rękojeści i z przodu dochodzi do jelca. Oprawa rękojeści drewniana, w płytkie i drobne karbiki poprzecznie wyrobione.

Uwaga: wysokość rękojeści wewnątrz szabli oficerskiej – 11 cm, szabli szeregowych – 12 cm. Jelec, kabłąk i kapturek w szablach oficerskich mosiężne, w szablach szeregowych – stalowe, oksydowane. Pochwa blaszana, przy oficerskich niklowana, przy szablach szeregowych polerowana z jednym pierścieniem i ogniwkiem. Dolny koniec pochwy opatrzony występującą piętką”.

Ciężar szabli wraz pochwą wynosił około 1,5 kg. Kilka miesięcy później dokonano korekty dotyczącej wersji dla oficerów, w efekcie czego powstały w zasadzie dwa wzory – żołnierski (wz. 1921) i oficerski (wz. 1921/22). Ten drugi różnił się od pierwowzoru m.in. trzonem rękojeści, który w szablach szeregowych i podoficerów pozostał drewniany, natomiast tutaj obciągano go dodatkowo czarną cielęcą skórą.

Oprawa rękojeści nowej polskiej szabli wyraźnie nawiązywała w formie do polskich szabel husarskich – pozbawiona jednakże była palucha, a poza tym kabłąk łączył się z trzonem. Głownia zaś zbliżona była do rosyjskich szaszek, które cieszyły się znakomitą opinią i były w wielkiej ilości wykorzystywane przez polskich kawalerzystów w latach 1914 – 1921.

Głównymi producentami polskich szabli wz. 1921 i 1921/22 były warszawskie firmy: Borowskiego oraz Manna. Szablę opracowano pospiesznie i dlatego broń ta nie spełniła pokładanych nadziei, oceniono ją źle. Największą wadą była niska jakość użytej stali, co powodowało częste uszkodzenia głowni. Krytykowano także nie najlepsze wyważenie, odczuwane zwłaszcza w trakcie walki konnej.

W latach 30. szable wzór 1921 zaczęto zastępować w pułkach kawalerii nową, o wiele doskonalszą szablą wzór 1934.

Szabla należąca ongiś do Józefa Piłsudskiego jest bogato zdobiona. Głownia obustronnie wklęsło szlifowana, „cokolwiek krzywa”, posiada na zewnętrznym płazie ozdobny kartusz pośród bogatej ornamentacji, na którym umieszczono herb rodzinny Piłsudskich Kościesza. Pod nim znajduje się wizerunek skrzyżowanych ze sobą buławy marszałkowskiej i szabli. Na wewnętrznym płazie, także bogato ornamentowanym, widnieje monogram J. P. Rękojeść, również dekorowana, wykonana jest z pozłacanego brązu; na wąsach jelca znajdują się dwie skrzyżowane buławy marszałkowskie

(strona zewnętrzna) oraz orzeł jagielloński (od strony wewnętrznej). Szabli tej używał Marszałek do codziennych wystąpień reprezentacyjnych aż do swojej śmierci w 1935 roku.

[i]Michał Mackiewicz - pracownik naukowy Muzeum Wojska Polskiego [/i]

Nowa polska szabla, przeznaczona dla wszystkich rodzajów wojsk, zatwierdzona została rozkazem z kwietnia 1921 roku. Jej opracowanie podyktowane było chęcią wprowadzenia rodzimego wzoru, który zastąpiłby dotychczasową mozaikę i spełnił wszelkie wymagania, opierając się na nowo zdobytych doświadczeniach (wymagań owych nie spełniała „siedemnastka”, czyli szabla wz. 1917).

Precyzyjny opis nowej szabli stanowił: „Głownia lekka, długości 80 cm, szerokości u nasady (przy jelcu) 3,4 cm, z lekka stopniowo zwęża się do 2,5 cm, w odległości 5 cm do zaostrzonego końca, cokolwiek krzywa, o największym odchyleniu grzbietu od linii pionowej 3,1 cm, z obu stron głowni, bliżej ku grzbietowi w jednej bruździe szerokości 1,2 cm i długości 50 cm, poczynającej się w odległości 3,5 cm od nasady.

Historia
Telefony komórkowe - techniczne arcydzieło dla każdego
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Historia
Paweł Łepkowski: Najsympatyczniejszy ze wszystkich świętych
Historia
Mistrzowie narracji historycznej: Hebrajczycy
Historia
Bunt carskich strzelców
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Historia
Wojna zimowa. Walka Dawida z Goliatem