Wydarzenia epoki, lata 1922 – 1923

Publikacja: 24.06.2009 12:01

Spotkanie delegacji niemieckiej i sowieckiej w Rapallo

Spotkanie delegacji niemieckiej i sowieckiej w Rapallo

Foto: AFP

[srodtytul]polityka[/srodtytul]

Rok 1922:

16 kwietnia – układ w Rapallo – zawarty we włoskim mieście między Niemiecką Republiką Weimarską a Rosją Radziecką. Niemcy, wbrew postanowieniom traktatu wersalskiego, zaczęli szkolić swoich lotników i tworzyć kadrę wojsk pancernych na poligonach radzieckich. Rosji Radzieckiej dawał możliwość dostępu do nowych technologii. Rok 1923:

15 marca – uznanie wschodniej granicy Polski przez radę ambasadorów ententy.

2 maja – wizyta francuskiego marszałka Focha.

17 maja – powstanie koalicji Chjeno-Piast, pakt lanckoroński.

13 grudnia – Polska uznała ZSRR.

Świat:

4 stycznia – testament Lenina z sugestią odsunięcia Stalina od władzy.

9 marca – Lenin po trzecim wylewie krwi do mózgu wycofał się z udziału w rządzie sowieckim.

16 czerwca – Armia Czerwona rozgromiła ostatni ośrodek oporu „białych” w Rosji – port Ajan na Syberii.

19/20 lipca – w zamachu ginie Pancho Villa, generał rewolucji meksykańskiej.

8/9 listopada – pucz monachijski – nieudana próba przejęcia władzy przez Hitlera.

[srodtytul]nauka i technika[/srodtytul]

1923:

?17 stycznia – hiszpański inżynier Juan de la Cierva pokazał nową konstrukcję wiatrakowca wyposażonego w wirnik nośny i śmigło (model ulepszony w stosunku do poprzedniego z 1919 r.).

29 kwietnia – otwarcie Portu Wojennego w Gdyni.

23 maja – powstały Belgijskie Linie Lotnicze Sabena (działały do 2001 r., rok później ogłosiły bankructwo).

13 sierpnia – do Gdyni zawinął pierwszy oceaniczny statek, francuski SS „Kentucky”. Gdańsk – lotnisko we Wrzeszczu stało się portem cywilnym. W Gdyni – rozbudowa portu morskiego.

4 września – w Lakehurst w stanie New Jersey odbył się lot pierwszego amerykańskiego sterowca USS „Shenandoah”.

1 listopada – powstały narodowe linie lotnicze Finlandii – Finnair. Nagrody Nobla: z fizyki – Robert Andrews Millikanza za wyznaczenie ładunku elementarnego i prace nad zjawiskiem fotoelektrycznym; z chemii – Fritz Pregl za rozwój chemii związków naturalnych, trudno dostępnych w większych ilościach (np. witamin i hormonów); z medycyny – Frederick Banting i John James Macleod, obaj za odkrycie insuliny.

[srodtytul]kultura[/srodtytul]

1923:

marzec – w Paryżu Jean Cocteau wystawił „Antygonę” Sofoklesa ze scenografią Pabla Picassa, kostiumami Coco Chanel, muzyką Arthura Honeggera; jako Tejrezjasz wystąpił Antonin Artaud.

2 marca – po raz pierwszy w USA pojawił się tygodnik „Time”.

12 marca – w Nowym Jorku pokazano pierwsze krótkometrażowe filmy dźwiękowe: „The Gavotte” z tańczącą parą i „The Serenade” z czterema muzykami i egipskim tancerzem. Oba, metodą Phonofilm, zrealizował Lee De Forest. Ukazały się nowe polskie książki: „Król Maciuś Pierwszy” i „Król Maciuś na wyspie bezludnej” Janusza Korczaka, „Romans Teresy Hennert” Zofii Nałkowskiej. Z zagranicznych m.in.: „Niespodziewany gość” i „Morderstwo na polu golfowym” Agathy Christie oraz „Ludzie jak bogowie” Herberta George’a Wellsa. Stanisław Ignacy Witkiewicz napisał sztuki: „Wariat i zakonnica” oraz „Janulka, córka Fizdejki”. Poruszenie wywołały tomy poetyckie „Tulips and Chimneys” Edwarda Estlina Cummingsa i „Prorok” Dżubrana Chalila Dżubrana, a z prac naukowych – „Ja i ty” Martina Bubera. Literackiego Nobla otrzymał William Butler Yeats.

[srodtytul]polityka[/srodtytul]

Rok 1922:

Pozostało 99% artykułu
Historia
Paweł Łepkowski: Najsympatyczniejszy ze wszystkich świętych
Historia
Mistrzowie narracji historycznej: Hebrajczycy
Historia
Bunt carskich strzelców
Historia
Wojna zimowa. Walka Dawida z Goliatem
Materiał Promocyjny
Przewaga technologii sprawdza się na drodze
Historia
Archeologia rozboju i kontrabandy
Materiał Promocyjny
Transformacja w miastach wymaga współpracy samorządu z biznesem i nauką