Wydarzenia

8 listopada 1942 roku w Maroku i Algierii (tzw. francuska Afryka Północna) podporządkowanym rządowi Vichy wojska brytyjsko-amerykańskie dokonały desantu

Publikacja: 13.08.2009 03:16

Operacja „Torch”: amerykańska piechota morska wychodzi na plażę pod Oranem, 8 listopada 1942 r.

Operacja „Torch”: amerykańska piechota morska wychodzi na plażę pod Oranem, 8 listopada 1942 r.

Foto: Archiwum „Mówią wieki”

[srodtytul]Świat[/srodtytul]

To był początek operacji „Torch”. Premier Churchill nie chciał przystać na postulaty Stalina, który nalegał na jak najszybsze otwarcie przez aliantów drugiego frontu w Europie.

Preferował za to atak w Afryce Północnej, co umożliwiłoby w 1943 roku przeniesienie działań wojennych do południowej Europy – do Włoch i na Bałkany. Wojskami inwazyjnymi dowodził amerykański generał Dwight Eisenhower. Początkowo wojska francuskie stawiły silny opór, jednak rokowania z przywódcą Vichy w Algierze admirałem Franćois Darlanem doprowadziły do przerwania walk i podporządkowania się aliantom.

W odwecie Hitler nakazał zajęcie nieokupowanej dotąd przez Niemców wolnej strefy w środkowej i południowej Francji. Alianci zaakceptowali Darlana jako przywódcę francuskiej Afryki Północnej, jednak 24 grudnia został on zastrzelony przez młodego monarchistę Fernanda Bonnier de La Chapelle. Jego miejsce zajął gen. Henri Giraud.

[srodtytul]Europa[/srodtytul]

19 sierpnia 1942 roku alianci przeprowadzili desant na francuskim wybrzeżu w rejonie miasta Dieppe. Koncepcja operacji była wypadkową sporów politycznych między Brytyjczykami a Amerykanami, którzy nalegali na jak najszybsze otwarcie drugiego frontu w Europie. Churchill, świadom nieprzygotowania sił alianckich do przeprowadzenia inwazji w 1942, a nawet w 1943 roku, jednak uległ.

W operacji, która początkowo nosiła kryptonim „Sledgehammer”, a w końcu „Jubilee”, wzięło udział 4961 Kanadyjczyków, 1075 Brytyjczyków i 50 Amerykanów pod dowództwem kapitana Johna Hughesa Halletta (operacje morskie), generała Johna Hamiltona Robertsa (działania lądowe) oraz generała Trafforda Leigh-Mallory’ego (działania powietrzne). Wspierała ich marynarka i lotnictwo brytyjskie. Po zdobyciu miasta ich zadaniem było zniszczenie infrastruktury portowej oraz przeprowadzenie rekonesansu najbliższego odcinka umocnień Wału Atlantyckiego.

Niemcy, licząc się z wrogą operacją, byli dobrze przygotowani: Hitler ściągnął na wybrzeże francuskie trzy dywizje oraz brygadę SS. Operacja „Jubilee” została fatalnie przeprowadzona: większość celów nie została zrealizowana, a straty były wysokie: zginęło bądź dostało się do niewoli 3363 żołnierzy kanadyjskich (ok. 907 zabitych), 247 brytyjskich, 550 marynarzy Royal Navy i 190 lotników RAF.

Alianci stracili również 33 czołgi i 106 samolotów. Po drugiej stronie poległo lub zostało rannych 600 żołnierzy. Fiasko operacji uzmysłowiło alianckim sztabowcom, że w przyszłej inwazji na kontynent nieodzowne będzie m.in. zapewnienie lądującym wojskom silnego wsparcia z morza i powietrza oraz stworzenie osobnych jednostek marynarki wojennej przygotowanych i wyćwiczonych w operacjach desantowych.

[srodtytul]Polska[/srodtytul]

28 marca 1942 roku Polska Partia Robotnicza utworzyła Gwardię Ludową. Ta formacja zbrojna realizująca wytyczne Międzynarodówki Komunistycznej, wywiadu sowieckiego oraz cele polskich komunistów w ZSRR przeprowadzała nie tylko akcje zbrojne przeciw okupantowi (m.in. zamach na Café Club w Warszawie i działania partyzanckie na Zamojszczyźnie), ale także paraliżowała działalność Polskiego Państwa Podziemnego (we wrześniu 1943 roku Marian

Spychalski, członek Wydziału Informacji ujawnił gestapo kilkudziesięciu członków Polskiego Państwa Podziemnego, Delegatury Rządu na Kraj lub żołnierzy Armii Krajowej, których aresztowano i wywieziono do obozów koncentracyjnych).

Pierwszym dowódcą GL (1 stycznia 1944 roku przemianowaną na Armię Ludową) był Bolesław Mołojec, po nim Franciszek Jóźwiak, a kadrę dowódczą stanowili weterani Brygad Międzynarodowych z czasów wojny domowej w Hiszpanii, oficerowie i podoficerowie Wojska Polskiego oraz oficerowie radzieccy, którzy zbiegli z niewoli. W szczytowym okresie GL/AL liczyła ok. 5 tys. żołnierzy.

[i]—oprac. Tomasz Bohun[/i]

[srodtytul]Świat[/srodtytul]

To był początek operacji „Torch”. Premier Churchill nie chciał przystać na postulaty Stalina, który nalegał na jak najszybsze otwarcie przez aliantów drugiego frontu w Europie.

Pozostało 95% artykułu
Historia
Paweł Łepkowski: Najsympatyczniejszy ze wszystkich świętych
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Historia
Mistrzowie narracji historycznej: Hebrajczycy
Historia
Bunt carskich strzelców
Historia
Wojna zimowa. Walka Dawida z Goliatem
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Historia
Archeologia rozboju i kontrabandy