Enigma i Polacy łamiący jej szyfr. Wystawa w Brukseli

Poznańscy politycy pokazują, jak wielką rolę odegrali naukowcy z Polski

Publikacja: 06.12.2010 21:29

Niemieckie kody złamali polscy kryptolodzy: Marian Rejewski (pierwszy od lewej), Henryk Zygalski (cz

Niemieckie kody złamali polscy kryptolodzy: Marian Rejewski (pierwszy od lewej), Henryk Zygalski (czwarty) i Jerzy Różycki (szósty)

Foto: narodowe archiwum cyfrowe

"Enigma. Odszyfrować zwycięstwo" – wystawę pod takim tytułem będzie można już we wtorek obejrzeć w brukselskiej siedzibie Parlamentu Europejskiego. To wspólna inicjatywa marszałka Wielkopolski Marka Woźniaka (PO) i europosła PiS Konrada Szymańskiego.

[srodtytul]Labirynt z tablicami [/srodtytul]

- Ekspozycja będzie miała formę labiryntu zbudowanego z 23 tablic tematycznych – wyjaśnia Anna Parzyńska-Paschke, rzecznik marszałka. Będzie też prezentacja multimedialna, projekcja filmu oraz wykład dr. Marka Grajka, specjalisty od kryptografii i autora książek poświęconych kryptologom, którzy rozpracowali niemiecką maszynę szyfrującą Enigma.

– Ważnym elementem przedsięwzięcia jest zamknięty obiad dla członków korpusu dyplomatycznego, a także materiały promocyjne, które dotarły do deputowanych – podkreśla poseł Szymański.

Wszystko w jednym celu. – Wystawa ma ukazać wkład poznańskich matematyków w zwycięstwo aliantów w II wojnie światowej. Europa zobaczy, jak wiele zależało od polskich kryptologów, których przygotowywano do takich misji wiele lat przed rozpoczęciem wojny – podkreśla Szymański. A z wiedzą o tym nie jest najlepiej. – Wystarczy prześledzić ostatnie produkcje filmowe – mówi poznański europoseł.

Obraz Jonathana Mostowa "U-571" z 2000 r. opowiada o całkowicie zmyślonej misji amerykańskiego okrętu podwodnego, który miał przechwycić hitlerowskiego u-boota i zdobyć znajdującą się na jego pokładzie maszynę szyfrującą. Autor scenariusza sugeruje, że tylko w ten sposób można było złamać stosowane przez Niemców kody.

Odpowiedzią na awanturniczą historię Mostowa miał być film "Enigma" w reżyserii Michaela Apteda z Kate Winslet i Dougrayem Scottem w rolach głównych. Został on oparty na głośnej powieści Roberta Harrisa pod tym samym tytułem.

Film Apteda jest o tyle bliższy prawdy, że walkę z Enigmą przenosi z otwartego morza w zacisze gabinetów. Ale na tym fakty się kończą. Zasługę złamania niemieckich kodów autorzy przypisują bowiem genialnemu młodemu matematykowi Tomowi Jericho. A Polak, owszem, pojawia się, ale jako zdrajca i czarny charakter. I dlatego, kiedy "Enigma" weszła na ekrany kin, zaprotestowały m.in. Zjednoczenie Polskie (największa organizacja polonijna w Wielkiej Brytanii) oraz polsko-brytyjski komitet historyczny.

[srodtytul]Kryptologia w romantycznej aurze [/srodtytul]

Prawdziwa historia Enigmy sięga 1919 r., kiedy to Artur Scheribus opatentował maszynę szyfrującą zbudowaną na zasadzie obracających się wirników. Wkrótce zainteresowało się nią niemieckie wojsko. W czasie II wojny światowej Enigma była wykorzystywana do wysyłania meldunków.

Ale tajne niemieckie kody udało się złamać już w 1932 r. Dokonali tego polscy kryptolodzy z Uniwersytetu Poznańskiego: Marian Rejewski, Jerzy Różycki i Henryk Zygalski. Wielki udział w sukcesie mieli płk Gwido Langer i ppłk Maksymilian Ciężki z Biura Szyfrów polskiego wywiadu.

W lipcu 1939 r. Polacy podzielili się wiedzą ze swoimi sojusznikami: Brytyjczykami i Francuzami. – Przez dobre 30 lat po wojnie sprawa rozszyfrowania Enigmy była utajniona. Informacje na ten temat pojawiły się dopiero w 1974 r., ale pierwsze brytyjskie relacje zawłaszczyły tę historię. Polacy byli wymienieni zbiorczo jako grupa, która też przy łamaniu Enigmy pracowała. A to w powszechnym odbiorze umniejszyło ich rolę – wyjaśnia dr Grajek. – I stąd fałszywy obraz między innymi w kulturze masowej.

Pamięć o twórcach Enigmy powoli budowana jest także w Polsce. W 2007 r. w Poznaniu stanął pomnik poświęcony kryptologom, którzy złamali szyfr. Rok później do kraju zostały sprowadzone szczątki ppłk. Ciężkiego. Spoczął w rodzinnych Szamotułach, w kwaterze powstańców wielkopolskich. 10 grudnia ze Szkocji do Cieszyna zostaną przewiezione szczątki płk. Langera. Uroczystości organizują wspólnie miejscowy magistrat oraz Urząd ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych.

Czy wiedza o jednym z największych polskich sukcesów XX w. przebije się do masowej świadomości w kraju i za granicą? – Kryptologia to abstrakcyjna dziedzina, o której trudno dyskutować. Jednocześnie historię Polaków, którzy złamali Enigmę, otacza swego rodzaju romantyczna aura. A to sprzyja popularyzowaniu ich dokonań – podkreśla dr Grajek.

"Enigma. Odszyfrować zwycięstwo" – wystawę pod takim tytułem będzie można już we wtorek obejrzeć w brukselskiej siedzibie Parlamentu Europejskiego. To wspólna inicjatywa marszałka Wielkopolski Marka Woźniaka (PO) i europosła PiS Konrada Szymańskiego.

[srodtytul]Labirynt z tablicami [/srodtytul]

Pozostało 94% artykułu
Historia
Telefony komórkowe - techniczne arcydzieło dla każdego
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Historia
Paweł Łepkowski: Najsympatyczniejszy ze wszystkich świętych
Historia
Mistrzowie narracji historycznej: Hebrajczycy
Historia
Bunt carskich strzelców
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Historia
Wojna zimowa. Walka Dawida z Goliatem