Nagroda Kustosz Pamięci Narodowej przyznawana jest osobom, a także „instytucjom i organizacjom społecznym za szczególnie aktywny udział w upamiętnieniu historii narodu polskiego w latach 1939–1989". Laureaci otrzymują tytuł Kustosza Pamięci Narodowej.
Tytuł ten przyznano po raz 18. W poprzednich latach uhonorowano nim m.in. gen. Janusza Brochwicz-Lewińskiego „Gryfa", Władysława Bartoszewskiego, Lecha Kaczyńskiego, Światowy Związek Żołnierzy AK, Związek Polaków na Białorusi, Stowarzyszenie „Memoriał".
W tym roku tytuł ten pośmiertnie został przyznany prezydentowi Ryszardowi Kaczorowskiemu, ale także propagatorowi pamięci o ofiarach rzezi wołyńskiej Januszowi Horoszkiewiczowi. IPN przypomina, że za własne pieniądze postawił on ponad 40 krzyży upamiętniających zamordowanych Polaków na Wołyniu.
Nagrodę otrzymała też przyjaciółka papieża Jana Pawła II prof. Wanda Półtawska. W 1941 r. została ona zatrzymana przez Niemców. Po aresztowaniu poddano ją trwającemu wiele miesięcy brutalnemu śledztwu i wielokrotnie torturowano. Z więzienia na Zamku Lubelskim, we wrześniu 1941 r., trafiła do niemieckiego obozu koncentracyjnego w Ravensbrück, gdzie stała się ofiarą eksperymentów pseudomedycznych.
Statuetka trafiła też w ręce autora publikacji o powstaniu warszawskim Marka Stroka, który w ciągu kilkudziesięciu lat zebrał ponad 50 tys. nazwisk, pseudonimów i innych danych uczestników powstania. Na podstawie tej listy Muzeum Powstania Warszawskiego stworzyło dostępną online bazę powstańców. Obecnie Marek Strok tworzy bazę ofiar rzezi Woli.