Prezydent Starzyński został zabity w Warszawie

IPN zakończył śledztwo w sprawie zabójstwa prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego. Ustalił nowe fakty, a także sprawców zbrodni.

Publikacja: 09.09.2014 15:41

Stefan Starzyński (fot. J. Malarski)

Stefan Starzyński (fot. J. Malarski)

Foto: Wikimedia Commons

Prezydent Starzyński został zastrzelony w Warszawie w grudniu 1939 roku. Zabili go trzej gestapowcy. IPN zakończył śledztwo w sprawie zabójstwie prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego.

Jak informuje IPN w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy ustalono, że Prezydent Warszawy Stefan Starzyński został aresztowany w gmachu Ratusza w Warszawie przez funkcjonariuszy Gestapo w dniu 27 października 1939 r.

Osadzono go początkowo w więzieniu przy ulicy Daniłowiczowskiej w Warszawie, a następnie przewieziono  do więzienia na Pawiaku. W więzieniu przy ul. Dzielnej Prezydent Stefan Starzyński przebywał do dnia 22 albo 23 grudnia 1939 r., kiedy to wywieziono go w nieznanym kierunku.

Prokurator Marcin Gołębiewicz, szef pionu śledczego warszawskiego oddziału IPN informuje, że w czasie śledztwa poddano weryfikacji kilkanaście hipotez dotyczących dalszych losów Stefana Starzyńskiego po jego wywiezieniu z Pawiaka i okoliczności jego śmierci. Przesłuchano m.in. świadków w Polsce i poza jej granicami (RFN, USA, Francja).  Przeprowadzono także kwerendy archiwalne w instytucjach polskich (m.in. Archiwum miasta Warszawy, Archiwum Akt Nowych, Archiwum Państwowe w Łodzi, Muzeum Więzienia Pawiak, Archiwum Ministerstwa Obrony Narodowej, Centralne Archiwum Wojskowe), jak i zagranicznych (m.in. Międzynarodowa Służba Poszukiwawcza w Bad Arolsen, Centrala Badania Zbrodni Narodowosocjalistycznych w Ludwigsburgu, Archiwum Krajowe w Monachium).

IPN skierował również kilkanaście wniosków o udzielenie pomocy prawnej do niemieckich prokuratur w Monachium II, Neuruppin, Dessau, Berlinie, Hanowerze, Bielefeld, Hamburgu, Kolonii, Augsburgu, Lipsku i w wyniku ich realizacji uzyskano istotny materiał dowodowy, rzutujący na ustalenie ostatnich chwil życia Prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego.

Poczynione w przebiegu śledztwa ustalenia podważyły wiarygodność funkcjonujących w powszechnej świadomości społecznej hipotez o osadzeniu i śmierci Prezydenta Stefana Starzyńskiego w różnych obozach zagłady (Dachau, Flossenbürg, Dora-Mitelbau, Mauthausen, Wittenberge, Baalberge) i więzieniach na terenie Niemiec (Spandau, Alt-Moabit, Alexanderplatz), w okresie od 1940 do 1945 r.

Jak informuje IPN zebrany w śledztwie materiał dowodowy pozwolił na bezsporne ustalenie, iż do zabójstwa przez rozstrzelanie Prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego doszło w okresie pomiędzy 21 a 23 grudnia 1939 r. w Warszawie lub w jej okolicach.

Zbrodni dokonali funkcjonariusze Gestapo oberscharführer Hermann Schimmann, hauptscharführer Weber i unterscharführer Perlbach. IPN nie ma informacji, aby osoby te jeszcze żyły. Nie zdołano w sposób jednoznaczny ustalić funkcjonariuszy niemieckiego państwa okupacyjnego, którzy wydali rozkaz zabójstwa Stefana Starzyńskiego.

– Nie zdołano w sposób jednoznaczny ustalić funkcjonariuszy niemieckiego państwa okupacyjnego, którzy wydali rozkaz zabójstwa Stefana Starzyńskiego – informuje prokurator Marcin Gołębiewicz, naczelnik Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Warszawie. Z ustaleń IPN wynika, że Starzyński został aresztowany w warszawskim ratuszu 27 października 1939 r. Osadzono go początkowo w więzieniu przy ulicy Daniłowiczowskiej w Warszawie, a następnie przewieziono do więzienia na Pawiaku. W więzieniu przy ul. Dzielnej prezydent Starzyński przebywał do 22 albo 23 grudnia 1939 r., kiedy to został wywieziony w nieznanym kierunku.

Dotychczas nie było pewności, kiedy i w jakich okolicznościach zginął prezydent. Historycy podawali wiele hipotez. Wskazywały one jako miejsce jego śmierci m.in. niemieckie obozy koncentracyjne. IPN odrzucił je po sięgnięciu do dokumentów wielu niemieckich instytucji i przesłuchaniu świadków, w tym z Niemiec, USA i Francji.

Starzyński urodził się w 1893 r. w Warszawie. Z wykształcenia był ekonomistą. W czasie I wojny światowej walczył w Legionach. W II Rzeczypospolitej m.in. pełnił funkcję wiceministra skarbu i wiceprezesa Banku Gospodarstwa Krajowego oraz posła na Sejm. Od 1934 r. był komisarycznym, a od 1938 r. mianowanym prezydentem Warszawy.

Prezydent Starzyński został zastrzelony w Warszawie w grudniu 1939 roku. Zabili go trzej gestapowcy. IPN zakończył śledztwo w sprawie zabójstwie prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego.

Jak informuje IPN w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy ustalono, że Prezydent Warszawy Stefan Starzyński został aresztowany w gmachu Ratusza w Warszawie przez funkcjonariuszy Gestapo w dniu 27 października 1939 r.

Pozostało 90% artykułu
Historia
Cel nadrzędny: przetrwanie narodu
Historia
Zaprzeczał zbrodniom nazistów. Prokurator skierował akt oskarżenia
Historia
Krzysztof Kowalski: Kurz igrzysk paraolimpijskich opadł. Jak w przeszłości traktowano osoby niepełnosprawne
Historia
Kim byli pierwsi polscy partyzanci?
Materiał Promocyjny
Klimat a portfele: Czy koszty transformacji zniechęcą Europejczyków?
Historia
Generalne Gubernatorstwo – kolonialne zaplecze Niemiec