Prezydent Starzyński został zabity w Warszawie

IPN zakończył śledztwo w sprawie zabójstwa prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego. Ustalił nowe fakty, a także sprawców zbrodni.

Publikacja: 09.09.2014 15:41

Stefan Starzyński (fot. J. Malarski)

Stefan Starzyński (fot. J. Malarski)

Foto: Wikimedia Commons

Prezydent Starzyński został zastrzelony w Warszawie w grudniu 1939 roku. Zabili go trzej gestapowcy. IPN zakończył śledztwo w sprawie zabójstwie prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego.

Jak informuje IPN w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy ustalono, że Prezydent Warszawy Stefan Starzyński został aresztowany w gmachu Ratusza w Warszawie przez funkcjonariuszy Gestapo w dniu 27 października 1939 r.

Osadzono go początkowo w więzieniu przy ulicy Daniłowiczowskiej w Warszawie, a następnie przewieziono  do więzienia na Pawiaku. W więzieniu przy ul. Dzielnej Prezydent Stefan Starzyński przebywał do dnia 22 albo 23 grudnia 1939 r., kiedy to wywieziono go w nieznanym kierunku.

Prokurator Marcin Gołębiewicz, szef pionu śledczego warszawskiego oddziału IPN informuje, że w czasie śledztwa poddano weryfikacji kilkanaście hipotez dotyczących dalszych losów Stefana Starzyńskiego po jego wywiezieniu z Pawiaka i okoliczności jego śmierci. Przesłuchano m.in. świadków w Polsce i poza jej granicami (RFN, USA, Francja).  Przeprowadzono także kwerendy archiwalne w instytucjach polskich (m.in. Archiwum miasta Warszawy, Archiwum Akt Nowych, Archiwum Państwowe w Łodzi, Muzeum Więzienia Pawiak, Archiwum Ministerstwa Obrony Narodowej, Centralne Archiwum Wojskowe), jak i zagranicznych (m.in. Międzynarodowa Służba Poszukiwawcza w Bad Arolsen, Centrala Badania Zbrodni Narodowosocjalistycznych w Ludwigsburgu, Archiwum Krajowe w Monachium).

IPN skierował również kilkanaście wniosków o udzielenie pomocy prawnej do niemieckich prokuratur w Monachium II, Neuruppin, Dessau, Berlinie, Hanowerze, Bielefeld, Hamburgu, Kolonii, Augsburgu, Lipsku i w wyniku ich realizacji uzyskano istotny materiał dowodowy, rzutujący na ustalenie ostatnich chwil życia Prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego.

Poczynione w przebiegu śledztwa ustalenia podważyły wiarygodność funkcjonujących w powszechnej świadomości społecznej hipotez o osadzeniu i śmierci Prezydenta Stefana Starzyńskiego w różnych obozach zagłady (Dachau, Flossenbürg, Dora-Mitelbau, Mauthausen, Wittenberge, Baalberge) i więzieniach na terenie Niemiec (Spandau, Alt-Moabit, Alexanderplatz), w okresie od 1940 do 1945 r.

Jak informuje IPN zebrany w śledztwie materiał dowodowy pozwolił na bezsporne ustalenie, iż do zabójstwa przez rozstrzelanie Prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego doszło w okresie pomiędzy 21 a 23 grudnia 1939 r. w Warszawie lub w jej okolicach.

Zbrodni dokonali funkcjonariusze Gestapo oberscharführer Hermann Schimmann, hauptscharführer Weber i unterscharführer Perlbach. IPN nie ma informacji, aby osoby te jeszcze żyły. Nie zdołano w sposób jednoznaczny ustalić funkcjonariuszy niemieckiego państwa okupacyjnego, którzy wydali rozkaz zabójstwa Stefana Starzyńskiego.

– Nie zdołano w sposób jednoznaczny ustalić funkcjonariuszy niemieckiego państwa okupacyjnego, którzy wydali rozkaz zabójstwa Stefana Starzyńskiego – informuje prokurator Marcin Gołębiewicz, naczelnik Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Warszawie. Z ustaleń IPN wynika, że Starzyński został aresztowany w warszawskim ratuszu 27 października 1939 r. Osadzono go początkowo w więzieniu przy ulicy Daniłowiczowskiej w Warszawie, a następnie przewieziono do więzienia na Pawiaku. W więzieniu przy ul. Dzielnej prezydent Starzyński przebywał do 22 albo 23 grudnia 1939 r., kiedy to został wywieziony w nieznanym kierunku.

Dotychczas nie było pewności, kiedy i w jakich okolicznościach zginął prezydent. Historycy podawali wiele hipotez. Wskazywały one jako miejsce jego śmierci m.in. niemieckie obozy koncentracyjne. IPN odrzucił je po sięgnięciu do dokumentów wielu niemieckich instytucji i przesłuchaniu świadków, w tym z Niemiec, USA i Francji.

Starzyński urodził się w 1893 r. w Warszawie. Z wykształcenia był ekonomistą. W czasie I wojny światowej walczył w Legionach. W II Rzeczypospolitej m.in. pełnił funkcję wiceministra skarbu i wiceprezesa Banku Gospodarstwa Krajowego oraz posła na Sejm. Od 1934 r. był komisarycznym, a od 1938 r. mianowanym prezydentem Warszawy.

Prezydent Starzyński został zastrzelony w Warszawie w grudniu 1939 roku. Zabili go trzej gestapowcy. IPN zakończył śledztwo w sprawie zabójstwie prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego.

Jak informuje IPN w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy ustalono, że Prezydent Warszawy Stefan Starzyński został aresztowany w gmachu Ratusza w Warszawie przez funkcjonariuszy Gestapo w dniu 27 października 1939 r.

Pozostało jeszcze 90% artykułu
Historia
Krzysztof Kowalski: Zabytkowy łut szczęścia
Historia
Samotny rejs przez Atlantyk
Historia
Narodziny Bizancjum
Historia
Muzeum rzezi wołyńskiej bez udziału państwa
Materiał Promocyjny
Kluczowe funkcje Małej Księgowości, dla których warto ją wybrać
Historia
Rocznica wyzwolenia Auschwitz. Przemówią tylko Ocaleni
Materiał Promocyjny
Najlepszy program księgowy dla biura rachunkowego