Świadek historii

Nagrody przyznała Kapituła pod przewodnictwem Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej dr. Łukasza Kamińskiego. Wśród nagrodzonych znaleźli się przedstawiciele Stowarzyszenia „Rodzina Katyńska", Sybiracy, żołnierze Armii Krajowej, a także osoby zaangażowane w propagowanie wiedzy o najnowszej historii Polski i regionu białostockiego. Po raz pierwszy wśród nagrodzonych znalazła się instytucja.

Tegoroczni laureaci to: dr Tadeusz Borowski-Beszta, Edward Dziemianowicz, Tadeusz i śp. Marian Kiersnowscy, Andrzej Rybnik, Szkoła Podstawowa nr 5 im. S. Staszica w Łomży, Jan Truszkowski.

Uroczysta gala, podczas której zostały wręczone nagrody, odbyła się w siedzibie białostockiego oddziału IPN, w przeddzień obchodów Dnia Polskiego Państwa Podziemnego.

Jak przypomina Tomasz Danilecki, z białostockiego IPN to już VI edycja Nagrody „Świadek Historii", ustanowionej w 2009 r. przez Janusza Kurtykę, ówczesnego Prezesa Instytutu. Jej idea zrodziła się w białostockim oddziale IPN. Celem Nagrody jest honorowanie osób wyróżniających się w działaniach na rzecz przypominania o najnowszej historii Polski.

W VI edycji Nagrody wpłynęło 40 kandydatur. Jak dotąd w białostockim oddziale IPN przyznano łącznie 58 nagród „Świadek Historii" 60 osobom i jednej instytucji, wśród nich był Ryszard Kaczorowski, ostatni Prezydent RP na uchodźstwie oraz metropolita białostocki arcybiskup Edward Ozorowski.

Nagroda jest lokalnym odpowiednikiem ogólnopolskiej Nagrody „Kustosz Pamięci Narodowej" i jest przyznawana w kilku oddziałach Instytutu w całym kraju, m.in. w Poznaniu, Krakowie, Rzeszowie i Łodzi.

Laureaci VI. białostockiej edycji Nagrody Honorowej „Świadek Historii"

Tadeusz Borowski-Beszta

, syn kpt. Marcina Borowskiego-Beszty zamordowanego w Katyniu, zesłaniec na Syberię. Jako student był aktywnym uczestnikiem wydarzeń października 1956 r. i uczestniczył w organizowaniu pomocy charytatywnej uczestnikom Powstania Węgierskiego. Następnie jako lekarz w Szpitalu Psychiatrycznym w Choroszczy opisał wywózki mieszkańców i pacjentów na Syberię oraz eksterminację pacjentów przez Niemców w 1941 r. Doprowadził też do ustawienia pomnika przypominającego o tych wydarzeniach, a także pomnika Ofiar Zbrodni Katyńskiej w miejscowości Borowskie-Wypychy. W latach 80. był współorganizatorem białostockiego Klubu Inteligencji Katolickiej oraz Dni Kultury Chrześcijańskiej, podczas których odbywały się liczne imprezy patriotyczne oraz wykłady o prawdziwej historii Polski. Utworzył Społeczny Komitet Pamięci o Powstaniu Styczniowym. Dr Borowski pomaga też polskim repatriantom z Kazachstanu. Bierze również udział w licznych uroczystościach patriotycznych, wraz z grupami Białostoczan odwiedza miejsca więzienia i kaźni Ofiar Zbrodni Katyńskiej. Kandydatura dr. Borowskiego została zgłoszona przez Stowarzyszenie Rodzina Katyńska w Białymstoku, którego jest współzałożycielem i aktywnym członkiem. Należy również do Związku Sybiraków. Dr Borowski jest osobą powszechnie szanowaną w regionie, lekarzem, społecznikiem, twórcą hospicjum w Białymstoku.

Edward Dziemianowicz

, od 1942 r. żołnierz AK ps. Czarny. Po zakończeniu okupacji niemieckiej, jesienią 1944 r., z polecenia podziemia wstąpił do pracy w MO, a w styczniu 1945 r. do UB. Po czterech miesiącach zdezerterował z bronią i jako żołnierz oddziału kpt. Kazimierza Kamieńskiego „Huzara" uczestniczył w licznych akcjach zbrojnych. W 1949 r. został aresztowany i skazany na karę 15 lat więzienia. Zwolniony po przemianach października 1956 r. w wyniku amnestii. Po 1989 r. wielokrotnie dzielił się swoimi wspomnieniami z lat partyzanckich z młodzieżą. Jest współorganizatorem i uczestnikiem licznych uroczystości patriotycznych. Jest członkiem Społecznego Komitetu ds. Uczczenia Śmierci st. strz. Lucjana Niemyskiego „Krakusa" i współinicjatorem budowy pomnika żołnierzy „Huzara" w Łapach.

Marian i Tadeusz Kiersnowscy

to ojciec i syn, obaj związani z 5 Brygadą Wileńską mjr. Łupaszki. Śp. Marian Kiersnowski (zm. 2010) był w latach 1944-1946 żołnierzem Brygady, zaś jego syn Tadeusz – łącznikiem. Mjr Łupaszka kilkakrotnie stacjonował w gospodarstwie pp. Kiersnowskich, za co później cała rodzina była represjonowana przez UB i komunistyczne sądy. Do 1992 r. P. Kiersnowscy przechowali pistolet mjr. Łupaszki, który następnie przekazali do Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. W 1999 r. wznieśli pierwszy w Polsce pomnik upamiętniający postać mjr. Zygmunta Szendzielarza. Obaj panowie uczestniczyli w inicjatywach białostockiego Oddziału IPN, w tym w organizowanych przez nas spotkaniach z młodzieżą. Od kilku lat p. Tadeusz Kiersnowski gości uczestników współorganizowanego przez nas Rajdu Śladami 5. Wileńskiej Brygady AK.

Andrzej Rybnik

, dyrektor XI LO w Białymstoku, autor kilku cennych inicjatyw mających na celu upamiętnienie bohaterów walki o niepodległość Polski: 

nadania XI LO w Białymstoku imienia rtm. Witolda Pileckiego, corocznego biegu im. rtm Pileckiego, aktywny propagator postaci rtm. Pileckiego wśród młodzieży, animator akcji sadzenia Dębów Katyńskich, współtwórca (obecnie przewodniczący) Podlaskiej Rodziny Szkół imienia Bohaterów Walki o Niepodległość Rzeczypospolitej, której głównym celem jest kształtowanie postaw patriotycznych i świadomości historycznej młodzieży.

Szkoła Podstawowa nr 5 im. Stanisława Staszica w Łomży.