Kto zabił księdza Suchowolca?

Decyzja o publikacji Białej Księgi zapadnie w przyszłym roku, wtedy najpewniej zostanie zakończony wątek śledztwa IPN dotyczący okoliczności śmierci ks. Suchowolca.

– Wtedy zdecydujemy albo, albo. Albo zostaną postawione zarzuty, albo po decyzji o umorzeniu śledztwa zdecydujemy się na opublikowanie części materiałów ze śledztwa, aby każdy wyrobił sobie zdanie na temat okoliczności śmierci księdza – mówi „Rzeczpospolitej", naczelnik pionu śledczego warszawskiego oddziału IPN prokurator Marcin Gołębiewicz.

Prokurator zastrzega jednak, że nadal w tej sprawie prowadzone są czynności śledcze i do końca nie jest wykluczone stawianie zarzutów. Śledczy dysponują bowiem materiałem (w tym wytworzonymi przez komunistyczne służby) z którego wynika jakim szykanom podległa ksiądz. – Najpewniej nie zdecydujemy się na publikację danych dotyczących rozpracowywania agenturalnego księdza, a także jego życia prywatnego – zastrzega prokurator. Nie jest tajemnicą, że SB preparowała materiały dotyczące jego domniemanego romansu, a w gronie ludzi, z którymi miał blisko kontakt byli konfidenci SB.

Postępowanie to prowadzone jest w ramach szerszego śledztwa dotyczącego związku przestępczego działającego w ramach struktur w dawnym MSW w latach 1956-89. Ich członkowie mają na koncie m.in. zamachy na duchownych i działaczy opozycji. W ramach śledztwa wyjaśnianych jest 46 spraw. Dotyczą m.in. zabójstw i niewyjaśnionych zgonów ks. Jerzego Popiełuszki, ks. Stefana Niedzielaka oraz ks. Sylwestra Zycha.

Równolegle IPN w Białymstoku przygotowuje opracowanie naukowe kazań księdza Suchowolca. Pracownikom Instytutu udało się zebrać kilkadziesiąt kazań kapelana białostockiej Solidarności z jego mszy za ojczyznę. IPN wciąż szuka jednak treści kazań, które wygłaszał poza Białymstokiem i Suchowolą. Publikacja książki planowana jest na 2016 rok. IPN przygotowuje ją wspólnie z Archiwum i Muzeum Archidiecezjalnym w Białymstoku.

Ksiądz Stanisław Suchowolec przyjaźnił się z błogosławionym ks. Jerzym Popiełuszko. Po śmierci Popiełuszki z rąk SB, najpierw w Suchowoli - rodzinnej parafii księdza Popiełuszki - a potem w Białymstoku w parafii w Dojlidach, gdzie był wikariuszem, odprawiał msze za ojczyznę.

Zginął na swojej plebanii w białostockich Dojlidach w pożarze, który wybuchł w nocy z 29 na 30 stycznia 1989 r. Miał wtedy 31 lat. Pierwsze śledztwo w sprawie okoliczności śmierci ks. Suchowolca zakończyło się ustaleniem, że przyczyną pożaru na plebanii był zepsuty wentylator elektryczny i zostało ono umorzone. Potem jednak okazało się, że jego mieszkanie zostało celowo podpalone.

Ksiądz Stanisław Suchowolec był rozpracowywany przez Służbę Bezpieczeństwa, w gronie jego znajomych znaleźli się tajni współpracownicy tej służby. Z powodu prowadzonej przez niego opozycyjnej działalności był wielokrotnie zastraszany i szykanowany, organizowano na niego także zamachy. Był bowiem duszpasterzem białostockiego oddziału Komisji Interwencji i Praworządności, kapelanem Konfederacji Polski Niepodległej oraz działającej w podziemiu białostockiej „Solidarności".

Jak opisuje w książce „Sam płonął i nas zapalał" Zbigniew Branach, na przełomie 1987 - 88 r. ktoś poluzował cztery śruby w tylnym kole volkswagena księdza. Innym razem ktoś odkręcił zamocowanie końcówki wahacza, kiedy indziej zepsuto w nim układ kierowniczy i spowodowano kilka innych poważnych uszkodzeń.

Jego rozmowy telefoniczne podsłuchiwali funkcjonariusze SB, a kazania nagrywali. Kilkakrotnie ksiądz został pobity, odbierał anonimowe telefony z pogróżkami – „Skończysz jak Popiełuszko!".

„4 sierpnia 1988 r. nieznany mężczyzna rzucił kamieniem w auto, którym ksiądz jechał, rozbijając przednią szybę i pokrywę silnika. Dwa dni później podpalono dom, w którym mieszkali rodzice księdza, a tego samego dnia on sam znalazł na klamce samochodu kartkę z wizerunkiem wiszącego na szubienicy księdza w sutannie" – opisuje Zbigniew Branach.