Rzeczpospolita : 23 sierpnia - 80 lat od podpisania układu Ribbentrop – Mołotow obchodzimy Europejski Dzień Pamięci o Ofiarach Totalitaryzmów. Ile ofiar pochłonął układ zawarty pomiędzy Związkiem Sowieckim i III Rzeszą?
Rafał Rogulski Europejska Sieć Pamięć i Solidarność: - Są próby szczegółowego policzenia liczby ofiar, ale każda będzie podana w przybliżeniu. Dużo zależy od przyjętej metody liczenia i definicji ofiary, poza tym okres kiedy należy liczyć ofiary zaczyna się umownie w roku 1939, gdy ten pakt został podpisany, ale ideologie, które do niego doprowadziły są starsze. Nie ma jednak wątpliwości, że do dzisiaj jesteśmy, w swoisty sposób, ofiarami wydarzenia z nocy z 23 na 24 sierpnia 1939 r. Niestety znowu zaczynamy się oddalać od względnego konsensusu w ocenie tamtych wydarzeń. Historycy rosyjscy związani z Putinem dążą do rewizji sposobu myślenia o tym pakcie, także w sensie prawnym. Boli ich, że w 1989 pierwsze demokratycznie wybrane władze ZSRR przyjęły oficjalny dokument w którym pakt Ribbentrop – Mołotow nazwano bezprzedmiotowym i niezgodnym z prawem.