Pierwsi wyklęci

70 lat temu powstało Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, największa organizacja antykomunistycznego podziemia, powstała na bazie AK.

Aktualizacja: 05.09.2015 13:31 Publikacja: 05.09.2015 12:20

Ulotka Zrzeszenia WiN

Ulotka Zrzeszenia WiN

Foto: IPN

Uroczystości rozpoczną się 6 września mszą świętą o godz. 10 w Katedrze Polowej Wojska Polskiego w Warszawie. W Katedrze tej odbędzie się koncert pieśni patriotycznych w wykonaniu chóru Filharmonii im. Karola Szymanowskiego W Krakowie. W południe pod Grobem Nieznanego Żołnierza odbędzie się apel, podczas którego składane będą wieńce, a historię WiN odczytywać będą aktorzy Joanna Pocica i Olgierd Łukaszewicz.

Instytut Pamięci Narodowej w ramach obchodów rocznicowych wydał broszurę edukacyjną „Memoriał Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość. Do Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych", do której wstęp napisał prof. Filip Musiał.

Jak przypominają historycy IPN 2 września 1945 r. powstało Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość, będące w prostej linii kontynuatorem dzieła Armii Krajowej. Organizatorami Zrzeszenia było pięciu oficerów podziemnej armii: płk Janusz Bokszczanin, płk Franciszek Niepokólczycki, płk Jan Rzepecki, płk Antoni Sanojca oraz płk Jan Szczurek.

Działacze WiN uznali, że w zmienionej sytuacji geopolitycznej walka o niepodległość może się rozegrać tylko na płaszczyźnie politycznej. „Dlatego główne działania były nastawione na propagandę wyborczą, ujawnianie zbrodni komunistycznych, zapewnienie niezależnej od komunistów informacji, odwoływanie się do obietnic i gwarancji Zachodu" – przypominają historycy IPN. Jednak wobec terroru sowieckiego i UB oddziały zbrojne związane z WiN ochraniały działalność polityczną i broniły ludności cywilnej przed atakami.

Przez kilka powojennych lat Zrzeszenie WiN było najważniejszą i najliczniejszą organizacją konspiracyjną. Jednym z osiągnięć Zrzeszenia było przekazanie na Zachód informacji o sfałszowanych wyborami ze stycznia 1947 r. W ramach Komitetu Porozumiewawczego Organizacji Demokratycznych Polski Podziemnej powstał „Memoriał do ONZ", w którym ujawniono informacje na temat skali terroru.

W latach 1945 – 1947 władze komunistyczne aresztowały kolejne cztery Zarządy WiN. Działacze pierwszego zostali aresztowani już jesienią 1945 r. Drugi Zarząd na czele z płk Franciszkiem Niepokólczyckim został rozbity jesienią 1946 r., a samego prezesa aresztowano 22 X 1946 r. Jego następcą został ppłk Wincenty Kwieciński, aresztowany na początku stycznia 1947 r. Ostatnim prezesem IV Zarządu Głównego WiN został wówczas ppłk Łukasz Ciepliński ps. Ostrowski, Pług dotychczasowy prezes Obszaru Południowego Zrzeszenia. Został on aresztowany w listopadzie 1947 r.

Po aresztowaniu Cieplińskiego i ostatniego członka jego Zarządu Mieczysława Kawalca w lutym 1948 r., bezpieka przejęła kontrolę nad WiN-em instalując tzw. V Komendę (operacja UB odbywała się pod kryptonimem Cezary).

W tym czasie aresztowani wcześniej przywódcy Zrzeszenia siedzieli w więzieniach. 1 marca 1951 w mokotowskim więzieniu ubecy strzałem w tył głowy zamordowali przywódców IV Zarządu Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość – Łukasza Cieplińskiego i jego towarzyszy. Prawdopodobnie jego szczątki zostały pochowane w kwaterze "Ł" na warszawskim cmentarzu powązkowskim.

Na znak pamięci o tym wydarzeniu, od 2011 r. 1 marca obchodzony jest jako Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych.

Uroczystości rozpoczną się 6 września mszą świętą o godz. 10 w Katedrze Polowej Wojska Polskiego w Warszawie. W Katedrze tej odbędzie się koncert pieśni patriotycznych w wykonaniu chóru Filharmonii im. Karola Szymanowskiego W Krakowie. W południe pod Grobem Nieznanego Żołnierza odbędzie się apel, podczas którego składane będą wieńce, a historię WiN odczytywać będą aktorzy Joanna Pocica i Olgierd Łukaszewicz.

Instytut Pamięci Narodowej w ramach obchodów rocznicowych wydał broszurę edukacyjną „Memoriał Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość. Do Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych", do której wstęp napisał prof. Filip Musiał.

Historia
Telefony komórkowe - techniczne arcydzieło dla każdego
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Historia
Paweł Łepkowski: Najsympatyczniejszy ze wszystkich świętych
Historia
Mistrzowie narracji historycznej: Hebrajczycy
Historia
Bunt carskich strzelców
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Historia
Wojna zimowa. Walka Dawida z Goliatem