Tajemniczy szkielet w płockiej katowni UB

Od wiosny w budynku tym naukowcy z grupy prof. Szwagrzyka prowadzili prace badawcze (uczestniczyli w nich także specjaliści z zakresu medycyny sądowej z Wrocławia oraz archeolodzy z Muzeum Archeologicznego we Wrocławiu). Na podwórzu koło aresztu odkryli ślady po kulach, najpewniej dokonywano tam egzekucji. Odgruzowali też zasypane i zamurowane pomieszczenia piwniczne, odsłaniając kilkadziesiąt inskrypcji na ścianach cel. Wśród nich wyryta jest data 1941 r. oraz inne z lat 1945–1946.

W piwnicach odkryli też karcer – niskie, wąskie pomieszczenie. Ponadto tzw. celę kobiecą, w której zachowały się wyryte w tynku nazwiska kobiet. W innym pomieszczeniu znaleźli stare, piętrowe prycze.

Być może kolejne szczątki znajdują się pod posadzką aresztu. Niewykluczone, że chowano tam nie tylko ofiary egzekucji wykonanych w areszcie, ale także ciała żołnierzy zabitych w ubeckich obławach lub zamordowanych w innych miejscach na terenie Mazowsza. Mogą tam być szczątki żołnierzy z oddziału bojowego NSZ, którym dowodził Witold Stryjewski ps. Cacko. On sam został aresztowany w 1949 r. przez UB, a potem skazany 38-krotnie na karę śmierci. Wyrok wykonano w Warszawie w 1951 r.

Prezydent miasta Andrzej Nowakowski już wiosną tego roku zadeklarował, że po zakończeniu prac budynek zostanie odremontowany. Być może powstanie w nim muzeum ruchu oporu społecznego przeciwko systemowi komunistycznemu.

Naukowcy z IPN apelują do wszystkich osób, których krewni byli aresztowani przez NKWD i UB w latach 1945–1956 na terenie Płocka i Mazowsza i wszelki ślad po nich zaginął, o zgłaszanie się, aby udostępnić materiał genetyczny do badań identyfikacyjnych oraz fotografie zaginionych. Można kontaktować się z Jackiem Pawłowiczem (OBEP IPN w Warszawie) – tel. 22 860 70 46, e-mail : jacek.pawlowicz@ipn.gov.pl.