Znaleziono ofiary szwadronu śmierci

Badacze IPN znaleźli w miejscowości Łęg Probostwo koło Płocka szczątki czterech ofiar tzw. szwadronu śmierci - grupy Władysława Rypińskiego.

Publikacja: 01.06.2024 13:48

Miejsce odnalezienia szczątków ofiar szwadronu śmierci.

Miejsce odnalezienia szczątków ofiar szwadronu śmierci.

Foto: Tomasz Trzaska/IPN

W latach 1945-47 kierowana przez niego grupa dokonywała porwań i zabójstw działaczy Polskiego Stronnictwa Ludowego oraz członków innych organizacji podziemnych. Ofiarami byli m.in. mieszkańcy powiatu płockiego i sierpeckiego.

Szczątki zostały odnalezione na terenie należącym niegdyś do Milicji Obywatelskiej, a dzisiaj biblioteki gminnej, pod budynkiem gospodarczym. Jak informuje IPN ofiary noszą ślady postrzałów w głowę. Przy szczątkach znaleziono m.in. przedmioty osobiste. Przebadano także teren bezpośrednio sąsiadujący z miejscem, w którym już w poprzednim roku odnaleziono ludzkie szczątki.

Grupa egzekucyjna nazywana szwadronem śmierci dowodzona przez Władysława Rypińskiego ps. „Rypa”, działała na terenie północnego Mazowsza (głównie powiatów płockiego i sierpeckiego). Na zlecenie PPR, dokonywała licznych zabójstw politycznych. IPN podaje, że ofiarą ich zbrodniczej działalności padło ponad 50 osób.

Czytaj więcej

IPN : Henryk Wieliczko "Lufa" odnaleziony

Prześladowania działaczy PSL z okolic Płocka

O prześladowania działaczy PSL związanych ze Stanisławem Mikołajczykiem zaraz po wojnie napisał 17 sierpnia 2016 roku w Zielonym Sztandarze poseł Piotr Zgorzelski. „Jednym z najsilniejszych ośrodków ruchu ludowego w powojennej Polsce było Mazowsze Płockie, z bardzo liczną powiatową organizacją PSL. Jej  prezesem był Roman Lutyński, wybitny płocczanin, prawnik, prezes Towarzystwa Naukowego Płockiego. Dlatego właśnie tu organy komunistycznej bezpieki dostały rozkaz bezwzględnej walki z ludowcami. Po mazowieckich wsiach grasowały bezkarnie grupy zwyrodnialców i zwykłych bandytów spod znaku UB. Potajemnie mordowali m.in członków PSL. Dowódcą jednego z oddziałów nazwanych przez ludność „szwadronami  śmierci” był Władysław Rypiński ps. „Rypa”,  który na zlecenie władz PPR dokonywał skrytobójczych mordów. W latach 1945-1947 dowodzona przez niego banda zamordowała ok.100 osób, głównie związanych z AK, NSZ i PSL. Jedną z najgłośniejszych zbrodni „szwadronu śmierci”, było zamordowanie trzech braci Gójskich mocno zaangażowanych w działalność AK, którzy w czasie okupacji pomagali ukrywającemu się „Rypie”. Taki sam los spotkał także Antoniego Zaleskiego, działacza ruchu ludowego, żołnierza Armii Krajowej w Inspektoracie Płocko-Sierpeckim, wiceprezesa Zarządu Powiatowego Polskiego Stronnictwa Ludowego w Płocku. Zginął tragiczną śmiercią 14 listopada 1945 roku, brutalnie zamordowany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa przed bramą własnego gospodarstwa w Cekanowie k. Płocka. Bez wyroku sądu, bez procesu. Sprawiedliwość dosięgła jednak Władysława Rypińskiego „Rypę” w październiku 1947 r. kiedy zginął z rąk członków oddziału partyzanckiego Wiktora Stryjewskiego „Cacki”.

„Rypa” został zabity 11 października 1947 podczas powrotu z wiecu PPR we wsi Chudzynek. Z kolei Stryjewski został skazany na śmierć i zamordowany przez bezpiekę 18 stycznia 1951 w Warszawie.

Czytaj więcej

Kolejne ludzkie szczątki na terenie jednostki wojskowej w Rembertowie

Kim był Władysław Rypiński „Rypa”

Władysław Rypiński w latach 1932-1938 był członkiem KPP. Podczas okupacji niemieckiej pracował w majątku Łęg. W połowie 1942 wstąpił do PPR, GL i AL, gdzie poznał Jakuba Krajewskiego ps. „Kuba”, który po wojnie był również dowódcą szwadronu śmierci. Na początku 1944 został dowódcą AL na powiat płocki, a w połowie 1944 z oddziału Rypińskiego utworzono 1 batalion Ziemi Płockiej. Dowodzona przez niego jednostka 20 sierpnia 1944 uczestniczyła w bitwie pod Pokrytkami z dwoma batalionami SS wspieranymi przez żandarmerię i własowców, a na początku listopada 1944 w walkach w rejonie Myślina, Huty w powiecie lipnowskim i w miejscowości Zalesie w powiecie sierpeckim. Po zajęciu tych terenów przez Armię Czerwoną wstąpił on do MO, był też sekretarzem PPR i przewodniczącym Gminnej Rady Narodowej w Łęgu.

Czytaj więcej

Znaleziono szczątki kilkudziesięciu osób. To ofiary zbrodni niemieckich

Najbardziej aktywnymi członkami jego grupy byli Edward Tyburski, Jan Lewicki, milicjanci Henryk Kwiatkowski i Stanisław Stołowski oraz szef PUBP w Płocku Tadeusz Konopka. Biuro Poszukiwań i Identyfikacji IPN poszukuje krewnych osób, które mogłyby być ofiarami zbrodni popełnianych przez szwadron śmierci celem pobrania materiału porównawczego do badań DNA. Osoby zainteresowane przekazaniem materiału genetycznego proszone są o kontakt telefoniczny: 608 681 536.

W latach 1945-47 kierowana przez niego grupa dokonywała porwań i zabójstw działaczy Polskiego Stronnictwa Ludowego oraz członków innych organizacji podziemnych. Ofiarami byli m.in. mieszkańcy powiatu płockiego i sierpeckiego.

Szczątki zostały odnalezione na terenie należącym niegdyś do Milicji Obywatelskiej, a dzisiaj biblioteki gminnej, pod budynkiem gospodarczym. Jak informuje IPN ofiary noszą ślady postrzałów w głowę. Przy szczątkach znaleziono m.in. przedmioty osobiste. Przebadano także teren bezpośrednio sąsiadujący z miejscem, w którym już w poprzednim roku odnaleziono ludzkie szczątki.

Pozostało 88% artykułu

Ten artykuł przeczytasz z aktywną subskrypcją rp.pl

Zyskaj dostęp do ekskluzywnych treści najbardziej opiniotwórczego medium w Polsce

Na bieżąco o tym, co ważne w kraju i na świecie. Rzetelne informacje, różne perspektywy, komentarze i opinie. Artykuły z Rzeczpospolitej i wydania magazynowego Plus Minus.

Historia Polski
Szczątki ponad stu osób w zbiorowych mogiłach pod Chojnicami
Kraj
Kolejne ludzkie szczątki na terenie jednostki wojskowej w Rembertowie
Kraj
Znaleziono szczątki kilkudziesięciu osób. To ofiary zbrodni niemieckich
Historia
Śledczy bada zbrodnię wojenną Wehrmachtu w Łaskarzewie
Historia Polski
Kalisz 1914. Kronika zagłady miasta