Północ półwyspu – uchodzącego zarówno w czasach antycznych, jak i dziś za klucz do panowania nad Morzem Czarnym – zajmują rozległe stepy, dawne ziemie tajemniczego ludu Scytów. Na południu ciągną się wzdłuż wybrzeża czarnomorskiego skaliste Góry Krymskie i żyzne śródgórskie doliny. Na wzgórzach, wśród gajów oliwnych i na nadmorskich urwiskach, bieleją mury i kamienie dawnych warowni i świątyń. W Chersonezie Taurydzkim – pierwszej na zachodzie półwyspu kolonii założonej przez Greków z Miletu, dzisiejszym Sewastopolu – zachował się antyczny teatr z czasów krymskiego Królestwa Bosforańskiego, ruiny rzymskie i wczesnochrześcijańskie, bizantyjskie świątynie, w tym baptysterium, gdzie przyjął chrzest władca Rusi Kijowskiej książę Włodzimierz. Po potężnym chanacie krymskim pozostały na Krymie meczety i mury Pałacu Chanów w Bakczyseraju. Po ZSRR – wykuta w skałach baza podwodnych okrętów atomowych w Bałakławie. A także liczna społeczność rosyjska, która niemal otwarcie – w konflikcie z powracającymi na swoje ziemie po wysiedleniu przez Stalina w 1944 r. Tatarami krymskimi – dąży do przyłączenia ukraińskiej Autonomicznej Republiki Krymu do Rosji.
[srodtytul]Sewastopol[/srodtytul]
Już w czasach Homera zatoki na zachodzie Krymu, nad którymi leżą Bałakława i Sewastopol, znane były jako najdogodniejsze naturalne porty nad Morzem Czarnym. „Znalazły tam wyborną przystań nawy nasze/ Skał niebotycznych ściana przystań tę zamyka/ I tylko wąskim wejściem okręt się przemyka” – wspominał Odys w „Odysei”. W Zatoce Sewastopolskiej o każdej porze dnia można dostrzec potężne szare sylwetki okrętów rosyjskiej floty czarnomorskiej. To od czasów carskich jej główna baza, a dziś – jedno z ostatnich okien na południe, jakie zostały rosyjskim admirałom.
Przy bulwarze Korniłowa wznosi się na skale w wodach zatoki niewielka biała kolumna, pomnik „Zatopionym okrętom” – symbol portu i miasta. Przy niedalekim Bulwarze Historycznym, w pobliżu starego bastionu zwanego przez sprzymierzonych Flagstaff i monumentalnego pomnika upamiętniającego obrońców wybudowano w 50. rocznicę oblężenia rotundę Muzeum Heroicznej Obrony i Wyzwolenia Sewastopola, w którym wystawiona jest licząca 115 m obwodu panorama przestawiająca oblężenie. Zarysy bastionów osłaniających miasto od wschodu, m.in. Małego i Dużego Redanu, wciąż można odszukać na porośniętych zaroślami wzniesieniach otoczonych dzielnicami mieszkaniowymi i przemysłowymi. Na kurhanie Małachowa (reduta Malakoff), gdzie rozstrzygnęły się losy bitwy w 1855 r., w niewielkim muzeum zgromadzono mundury, karabiny i działa z czasów oblężenia. Wiele śladów i pomników na okolicznych wzgórzach przypomina też o drugim oblężeniu miasta, gdy w 1941/1942 r. Armia Czerwona broniła się tu przed Niemcami przez osiem miesięcy.
[srodtytul]Bałakława[/srodtytul]
