Reklama

Kim byli szefowie gdańskiej bezpieki?

Zabójcy Żydów i wykonawcy wyroków na przeciwnikach politycznych w Hiszpanii. Kim byli szefowie gdańskiej bezpieki?

Aktualizacja: 08.02.2017 08:36 Publikacja: 08.02.2017 07:06

Kim byli szefowie gdańskiej bezpieki?

Foto: IPN Gdańsk

IPN wydał właśnie książkę dr Daniela Czerwińskiego „Pierwsza dekada. Analiza bezpieczeństwa w województwie gdańskim w latach 1945 – 1956" , w której scharakteryzowane zostało funkcjonowanie aparatu bezpieczeństwa na Pomorzu.

Obraz ten uzupełniają noty biograficzne kierowników Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego, a są one nietuzinkowe, pokazują kim byli ludzie, którzy tworzyli zręby komunistycznej władzy na wybrzeżu.

Pierwszy kierownikiem WUBP w Gdańsku był Grzegorz Korczyński. W czasie wojny domowej w Hiszpanii walczył on po stronie republikańskiej i jak podaje autor publikacji dr Daniel Czerwiński, był w specjalnej jednostce, która zajmowała się likwidacją wrogów politycznych. W połowie 1942 r. wrócił do Polski i dowodził oddziałem komunistycznej Gwardii Ludowej na Lubelszczyźnie i Kielecczyźnie, „rabującym i mordującym polskich partyzantów i Żydów". We wsiach Ludmiłówka i Grabówka jego oddział zamordował co najmniej sto osób. Po wojnie piął się po szczeblach ubeckiej kariery, był szefem gdańskiego UB, potem też wiceministrem bezpieczeństwa.

Korczyński właśnie za udział w mordach na Żydów został aresztowany w 1950 r. i cztery lata później skazany na dożywocie (wyrok złagodzono do 15 lat więzienia). Opuścił więzienie w 1956 r., potem był m.in. szefem wywiadu PRL, wiceministrem obrony narodowej – jednym z odpowiedzialnych za masakrę robotników na Wybrzeżu w 1970 r.

Drugi szef gdańskiej bezpieki Józef Krakowski walczył m.in. pod Leniono, już po zakończeniu kariery w organach bezpieczeństwa pracował m.in. w Orbisie. W 1968 r. wyemigrował do Izraela.

Reklama
Reklama

Kolejny szef bezpieki Józef Mrozek, pochodził z niewielkiego podkarpackiego miasteczka Brzozów. W latach 30. wyjechał do Hiszpanii, gdzie wstąpił do Komunistycznej Partii Hiszpanii. Po powrocie do kraju walczył w GL, po aresztowaniu przez Niemców trafił do niemieckiego obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu. Po wojnie był on m.in. zastępcą szefa wywiadu wojskowego PRL.

Z gdańską bezpieką związany był też Artur Jastrzębski vel Ritter. Na podstawie jego podkoloryzowanej historii powstała popularna w PRL książka i serial „Stawka większa niż życie". Postać Hansa Klossa wzorowana była właśnie na Ritterze.

Urodził się w Rosji w rodzinie spolszczonych Niemców. Od końca lat 20. Był członkiem KPP, już w 1933 r. ukończył kurs w Moskwie. Po powrocie do Polski był członkiem Wydziału Wojskowego KPP. Po wybuchu wojny został w Białymstoku zajętym przez Sowietów i przeszedł tam szkolenie organizowane przez rosyjski wywiad. Po ataku Niemców na ZSRR znalazł się w Warszawie. Na polecenie Sowietów wyrobił sobie papiery reichsdeutscha, wstąpił do NSDAP i SA. Współpracował z Gestapo, rozpracowywał Polskie Państwo Podziemne. W sierpniu 1944 przedostał się na sowiecką stronę. Do MBP trafił już w listopadzie 1945 r. zajmował się kontrwywiadem. Jako szef WUBP w Gdańsku jest odpowiedzialny za rozbicie tamtejszej struktury PSL.

Ryszard Matejski inny szef gdańskiej bezpieki z lat 50. pod koniec lat 60. karierę zakończył na stanowisku wiceministra MSW. Wtedy z hukiem wyleciał ze służby. Powodem był udział w aferze „Zalew" dotyczącej handlu złotem i dewizami. W 1972 roku sąd skazał go na 12 lat więzienia. W lipcu 1977 r. został ułaskawiony przez Radę Państwa i zwolniony. Utracił prawo do milicyjnej emerytury, pracował jako robotnik fizyczny.

Z aferą „Zalew" związany był też następca Matejskiego w WUBP w Gdańsku Henryk Żmijewski. W 1968 r. należał on do specjalnej grupy MSW ochraniającej inwazję na Czechosłowację. Po wybuchu afery, za udział w przemycie biżuterii został skazany na 4,5 roku więzienia.

Historia
Artefakty z Auschwitz znów na aukcji w Niemczech. Polski rząd tym razem nie reaguje
Historia
Julia Boyd: Po wojnie nikt nie zapytał Niemców: „Co wyście sobie myśleli?”
Historia
W Kijowie upamiętniono Jerzego Giedroycia
Historia
Pamiątki Pierwszego Narodu wracają do Kanady. Papież Leon XIV zakończył podróż Franciszka
Historia
Wielkie Muzeum Egipskie otwarte dla zwiedzających. Po 20 latach budowy
Materiał Promocyjny
Lojalność, która naprawdę się opłaca. Skorzystaj z Circle K extra
Reklama
Reklama
REKLAMA: automatycznie wyświetlimy artykuł za 15 sekund.
Reklama
Reklama