Obraz panny na niedźwiedziu odnaleziony w opactwie w Tyńcu

W czasie prac prowadzonych w krużgankach opactwa Benedyktynów w Tyńcu koło Krakowa odnaleziono malowidła pochodzące z końca średniowiecza. W tym jedno wyjątkowe.

Publikacja: 12.01.2025 12:41

Znak herbowy przedstawiający pannę na niedźwiedziu znaleziono w klasztorze w Tyńcu

Znak herbowy przedstawiający pannę na niedźwiedziu znaleziono w klasztorze w Tyńcu

Foto: SKOZK

O efektach prac konserwatorskich w tym najstarszym polskim opactwie poinformował Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa. Malowidła zostały odkryte w czasie prac prowadzonych w krużgankach opactwa.

Herb piętnastowiecznego opata

Świadkiem gotyckiej przebudowy pod koniec średniowiecza jest znajdujący się w zworniku jednego z przęseł herb Rawicz, który przedstawia pannę na niedźwiedziu. Herbem tym posługiwał się Andrzej Ożga, opat tyniecki z lat 1477 -1486. „Na powierzchni płaskorzeźby udało się odnaleźć ślady pierwotnej malatury z poprawnymi heraldycznie kolorami. Z tego okresu pochodzą również fragmenty ornamentu gałęziowego. Nieco młodsze są z kolei motywy roślinne ze splecioną wstęgą (pierwsza połowa XVI wieku) i kartuszowe o cechach późnorenesansowych (pierwsza ćwierć XVII wieku). Udało się również odsłonić i uczytelnić namalowane w 1755 roku przez Andrzeja Radwańskiego - czołowego malarza późnobarokowego Krakowa - fragmenty dekoracji geometrycznych, mających podkreślać architekturę krużganków” - podają przedstawiciele SKOZK.

Czytaj więcej

Odkryto złoto na wawelskiej wieży zegarowej

Prace konserwatorskie prowadzone są w ramach projektu realizowanego przez mnichów z Tyńca i Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa, którego celem jest udostępnienie zwiedzającym trasy krużganków i podziemi klasztoru kryjących pozostałości najstarszej zabudowy wzgórza tynieckiego. Prace konserwatorskie w krużgankach będą kontynuowane.

Najstarszy działający klasztor w Polsce

W 2044 roku opactwo w Tyńcu będzie obchodziło 1000-lecie powstania. To bowiem najstarszy wciąż działający benedyktyński klasztor w Polsce.

Opactwo, usytuowane na wapiennym wzgórzu nad Wisłą, ufundował prawdopodobnie Kazimierz I Odnowiciel w 1044 r. Pierwszym opatem został Aaron z Kolonii. Część badaczy uważa jednak, że opactwo benedyktynów obecnych wcześniej w Krakowie ufundował dopiero syn Kazimierza Odnowiciela, Bolesław II Szczodry.

W II połowie XI w. powstał zespół romańskich budowli, czyli  trójnawowa bazylika oraz zabudowania klasztorne. W połowie XIII wieku założenie klasztorne zostało otoczone kamiennym murem. Pomimo tego w 1259 roku klasztor został zniszczony podczas najazdu tatarskiego.

W II połowie XIII wieku na terenie opactwa wzniesiony został książęcy zamek z wieżą. W 1306 r. szwagier biskupa Jana Muskaty Gerlach de Culpen zdobył i spalił sprzyjające Władysławowi Łokietkowi opactwo. Na początku XIV w. we wschodnim skrzydle klasztornym powstał krzyżowo sklepiony kapitularz, a w XV w. otaczające wirydarz gotyckie krużganki, które teraz są odnawiane.

Czytaj więcej

Odkrycie w Kossakówce. Znaleziono zeszyty znanej poetki

Nowy gotycki kościół został zbudowany w XV wieku, a jego konsekracja miała miejsce w 1463 r. za rządów opata Macieja ze Skawiny. W XVI wieku budynek zamku przeszedł na własność klasztoru i został zaadaptowany na siedzibę opata. W latach 1618 -  1622 benedyktyni przebudowali gotycki kościół w stylu barokowym i w takiej postaci zachował się do naszych czasów. Nowy kościół konsekrowano 8 maja 1622.

Opactwo zostało zniszczone w czasie wojen prowadzonych w połowie XVII wieku, lecz wkrótce zostało odbudowane w stylu barokowym oraz powiększone. W XVIII wieku wzniesiono u podnóża wzgórza mury obronne z basztami oraz bastionami. Kolejne zniszczenie dotknęło zabudowania klasztorne w latach 1771–1772, gdy opactwo stało się punktem oporu konfederatów barskich. Odbudowy dokonał opat Florian Amand Janowski.

W 1816 r. opactwo zostało zlikwidowane przez zaborców austriackich. W 1821 r. kościół został siedzibą biskupa tynieckiego Grzegorza T. Zieglera. Diecezję tę w 1826 roku przeniesiono do Tarnowa. W 1831 r. w opactwie wybuchł pożar, po którym odnowiono kościół.

Mnisi, dzięki inicjatywie belgijskiego benedyktyna Karola van Oosta, powrócili do Tyńca 30 lipca 1939, a od 1947 r. odbudowywali zniszczony w XIX wieku kompleks. W 1968 r. przywrócono opactwo. 19 sierpnia 2002 miejsce to odwiedził papież Jan Paweł II.

Teraz na terenie opactwa znajdują się m.in. dom gościnny, kawiarnia i restauracja, klasztorny sklep, muzeum opactwa oraz księgarnia Wydawnictwa Benedyktynów Tyniec.

Wojsko
Żołnierz strzelał do cywilów w Mielniku. Jak reaguje wojsko
Komentarze
Marek Kozubal: Niemiec zabrał, ale czy odda?
Historia
Tajemnica pudła o sygnaturze Dep. 39
Polityka
Kulisy sprzedaży depozytu Zamoyskich. Co proponowali spadkobiercy?
https://track.adform.net/adfserve/?bn=78448410;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Historia
Nieprzyzwoity zachwyt nad kością słoniową