75 lat temu został zgładzony rotmistrz Pilecki

25 maja, czyli rocznica wykonania wyroku śmierci na rotmistrzu Witoldzie Pileckim w więzieniu przy ul. Rakowieckiej, został ustanowiony przez Europejski Parlament Międzynarodowym Dniem Bohaterów Walki z Totalitaryzmem.

Aktualizacja: 24.05.2023 10:05 Publikacja: 23.05.2023 14:16

Witold Pilecki

Witold Pilecki

Foto: Archiwum IPN

Obchody 75. rocznicy śmierci rtm. Witolda Pileckiego organizuje Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL, Instytut Pamięci Narodowej, swojego patrona będzie wspominał też Instytut Pileckiego.  

Rocznica śmierci Pileckiego: Co zaplanowano?

25 maja o godz. 10 na plenerowej scenie przy ul. Rakowieckiej, gdzie znajduje się muzeum odbędą się oficjalne uroczystości, w tym Apel Pamięci. Uroczystość zakończy składanie kwiatów przy Ścianie śmierci, gdzie wykonywane były wyroki śmierci w czasach stalinowskich. Wieczorem tego dnia odprawiona zostanie msza święta, którą poprzedzi o godz. 19 występ Orkiestry Reprezentacyjnej Wojsk Obrony Terytorialnej. Po mszy będzie koncert muzyki kameralnej „Nieugięty, Niezłomny, Niepokonany” w wykonaniu zespołu „Boarte Piano Trio”. O godzinie 21.30 czyli w godzinę egzekucji rotmistrza zostanie oddany hołd pod Ścianą śmierci.

Czytaj więcej

Ile za cierpienie rotm. Pileckiego? Prokurator mówi 1,5 mln zł. Syn chce 26 mln

Rocznicę upamiętni też Instytut Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego. Zorganizuje zbiórkę krwi, w której wezmą udział m.in. ukraińscy wolontariusze pracujący w Centrum Lemkina, założonym przez Instytut Pileckiego w celu gromadzenia i zapisywania świadectw rosyjskich zbrodni w Ukrainie. Krwiobus stanie 25 maja w godz. 10-15 przy Placu Piłsudskiego (parking Dowództwa Garnizonu Warszawa). Mobilnej zbiórce krwi będzie towarzyszyć prezentacja życia i misji Witolda Pileckiego. Materiały o rotmistrzu będą wyświetlane na telebimie, Instytut przygotował specjalnie na tę okoliczność również kartki pocztowe z wizerunkiem Pileckiego i fragmentami z raportów. 

Instytut przygotował też akcję informacyjną w pociągach PKP. Spot opowiadający o życiu Witolda Pileckiego będzie wyświetlany od 25 do 31 maja w pociągu PKP Intercity „Pilecki” relacji Bielsko-Biała–Białystok i w kilkunastu innych pociągach PKP Intercity obsługiwanych przez pojazdy typu Dart.

27 maja Instytut Pileckiego organizuje spacer po Warszawie, w trakcie którego przybliżona zostanie historia Witolda Pileckiego i jego związki ze stolicą. Rozpocznie się on o godz. 11 pod pomnikiem rotmistrza na Żoliborzu, gdzie zostaną m.in. odczytane fragmenty raportu z Auschwitz. Następnym przystankiem będzie Al. Wojska Polskiego 40, gdzie Witold Pilecki dał się ująć w łapance, aby przedostać się do obozu. Stamtąd trasa wycieczki poprowadzi nad Wisłę i zakończy się na plaży, na której w czasach pokoju rotmistrz spędzał czas z rodziną. Zbiórka 27 maja o godz. 11 przy pomniku rtm. Pileckiego, Al. Wojska Polskiego 32. Liczba miejsc ograniczona, zgłoszenia do 26 maja pod adresem: edukacja@instytutpileckiego.pl.

Kim był Witold Pilecki?

Witold Pilecki urodził się 13 maja 1901 r. w Ołońcu w północnej Rosji, dokąd jego rodzina została przesiedlona w ramach represji za udział w powstaniu styczniowym. Od 1910 r. mieszkał i uczył się w Wilnie. Maturę zdał w 1921 r.

W latach 1918-21 służył w Wojsku Polskim, biorąc udział w wojnie polsko-bolszewickiej (walczył m.in. w bitwie warszawskiej). W 1939 r. wziął udział w kampanii wrześniowej, a po jej zakończeniu przedostał się do Warszawy, gdzie stał się jednym z organizatorów konspiracyjnej Tajnej Armii Polskiej.

W 1940 r. podczas łapanki w Warszawie pozwolił się aresztować, by przedostać się do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz i zdobyć informacje o panujących tam warunkach. Był jednym z inicjatorów konspiracji w obozie. Opracowywał sprawozdania przesłane później do dowództwa w Warszawie i dalej na Zachód. W nocy z 26 na 27 kwietnia 1943 r. zdołał uciec z obozu wraz z dwoma współwięźniami.

Czytaj więcej

Muzeum Dom Rodziny Pileckich otwarte. Ukazuje w nowym świetle wielkiego bohatera

W latach 1943-44 Pilecki służył w oddziale III Kedywu KG AK i wziął udział w Powstaniu Warszawskim. Po jego upadku trafił do niewoli niemieckiej w oflagu VII A w Murnau, a następnie dołączył do 2. Korpusu Polskiego we Włoszech. Na rozkaz gen. Władysława Andersa wrócił do Polski, by rozpocząć zbieranie informacji wywiadowczych o sytuacji w Polsce, w tym o żołnierzach AK i 2 Korpusu więzionych w obozach NKWD i deportowanych do Rosji.

W 1947 r. został aresztowany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa i osadzony w więzieniu mokotowskim. Niecały rok później Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie skazał go na śmierć. Wyrok wykonano 25 maja 1948 r. (jego unieważnienie nastąpiło dopiero w 1991 r.) Ciało rotmistrza do dziś nie zostało odnalezione.

Witold Pilecki został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1995) i Orderem Orła Białego (2006). Jest patronem szkół w kilku miastach, jego imieniem nazwano także kilka ulic.

Obchody 75. rocznicy śmierci rtm. Witolda Pileckiego organizuje Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL, Instytut Pamięci Narodowej, swojego patrona będzie wspominał też Instytut Pileckiego.  

Rocznica śmierci Pileckiego: Co zaplanowano?

Pozostało 96% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Społeczeństwo
Muzeum Dom Rodziny Pileckich otwarte. Ukazuje w nowym świetle wielkiego bohatera
Prawo dla Ciebie
1,5 mln zł dla syna rotmistrza Pileckiego. Skarb Państwa składa apelację
Historia
Królewska kamienica we Lwowie zostanie odnowiona
Historia
Przez Warszawę przejdzie marsz pamięci
Materiał Promocyjny
Mity i fakty – Samochody elektryczne nie są ekologiczne
Historia
Prezydentura – zawód najwyższego ryzyka