Reklama

Z Argentyny wrócą szczątki harcerza i dowódcy

Do Polski wrócą szczątki legendarnego dowódcy batalionu AK „Zośka" kpt. Ryszarda Białousa ps. Jerzy. Dowodził on oddziałem w czasie powstania warszawskiego.

Aktualizacja: 21.06.2019 04:59 Publikacja: 20.06.2019 00:01

Kpt. Ryszard Białous

Kpt. Ryszard Białous

Foto: ROL

Urna ze szczątkami dowódcy zostanie powitana z honorami wojskowymi na warszawskim lotnisku w przyszłym tygodniu. Zostanie przetransportowana z Argentyny. Pochówek jest planowany pod koniec lipca na wojskowych Powązkach. Kapitan spocznie obok towarzyszy broni.

– Inicjatorami sprowadzenia urny są Komitet Opieki nad Grobami Żołnierzy Batalionu „Zośka" oraz rodzina – mówi nam Mariusz Olczak, zastępca dyrektora Archiwum Akt Nowych w Warszawie. Sprowadzenie szczątków potwierdziło nam MON.

Zobacz także: Firmy deweloperskie sfinansują budowę pomnika gen. Zbigniewa Ścibor-Rylskiego

Białous przed wojną działał w ZHP, ukończył architekturę na Politechnice Warszawskiej. Skończył też kurs Szkoły Podchorążych Rezerwy Saperów w Modlinie. W czasie obrony Warszawy jako sierżant podchorąży dowodził plutonem saperów w 8. Dywizji Piechoty. Został wtedy ciężko ranny. Po klęsce wrześniowej wstąpił do konspiracyjnego ZHP – Szarych Szeregów, a także Służby Zwycięstwu Polski – Związku Walki Zbrojnej. W 1942 r. przeszedł do Kierownictwa Dywersji – Kedywu. Dowodził m.in. warszawskimi Grupami Szturmowymi, które tworzyły Oddział Specjalny „Jerzy". Zasłynął wieloma akcjami, m.in. pod Arsenałem. 1 września 1943 r. oddział ten został przemianowany na Batalion Szarych Szeregów Kedywu KG AK, a po śmierci Tadeusza Zawadzkiego przyjął kryptonim „Zośka".

W powstaniu warszawskim Białous dowodził tym batalionem, ale był też zastępcą, a następnie dowódcą Brygady Dywersyjnej „Broda 53". Odznaczony trzykrotnie Krzyżem Walecznych, a w czasie powstania Orderem Virtuti Militari V klasy.

Reklama
Reklama

Walczył na Woli, Starym Mieście, w Śródmieściu, na Czerniakowie i Mokotowie. Po upadku powstania trafił do obozów jenieckich w Bergen-Belsen, Gross-Born i Sandbostel. W kwietniu 1945 r. został uwolniony przez Brytyjczyków. Przydzielono go do 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej gen. Sosabowskiego. Od marca 1947 do lutego 1948 r. był naczelnikiem ZHP poza granicami kraju.

W 1946 r. Białous wyjechał do Wielkiej Brytanii, a w lipcu 1948 r. wyemigrował wraz z rodziną do Argentyny. Po krótkim pobycie w Buenos Aires osiadł w stolicy prowincji Neuquen w Patagonii. – Przy granicy argentyńsko-chilijskiej – opisuje Mariusz Olczak. Powstała tam mała polska osada.

Wraz ze znajomym żołnierzem z 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej kapitan podjął próbę stworzenia fabryki domów w Quillen. Jako architekt pracował przy projektowaniu osady turystycznej i lotniska. Od 1963 r. był dyrektorem uzdrowiska cieplicowego w Caviahue przy granicy z Chile. Był też ministrem do spraw rozwoju w rządzie prowincji oraz dyrektorem zarządu dróg i energii elektrycznej w Patagonii. Był też badaczem cywilizacji Indian argentyńskich. W 1974 r. odwiedził Polskę. – Był rozpracowywany przez służby bezpieczeństwa PRL. UB interesowało się Białousem w latach 1946–1956; w 1974 r. w czasie jego pobytu w Polsce SB i tajni współpracownicy starali się śledzić i nadzorować jego wizytę – przypomina Mariusz Olczak.

Białous zmarł w Neuquen w w Argentynie w 1992 r. i tam został pochowany.

Spuścizna po kapitanie Ryszardzie Białousie została przekazana przez MSZ do zasobu Archiwum Akt Nowych w 2007 r.

Historia
Artefakty z Auschwitz znów na aukcji w Niemczech. Polski rząd tym razem nie reaguje
Historia
Julia Boyd: Po wojnie nikt nie zapytał Niemców: „Co wyście sobie myśleli?”
Historia
W Kijowie upamiętniono Jerzego Giedroycia
Historia
Pamiątki Pierwszego Narodu wracają do Kanady. Papież Leon XIV zakończył podróż Franciszka
Historia
Wielkie Muzeum Egipskie otwarte dla zwiedzających. Po 20 latach budowy
Materiał Promocyjny
Lojalność, która naprawdę się opłaca. Skorzystaj z Circle K extra
Reklama
Reklama
REKLAMA: automatycznie wyświetlimy artykuł za 15 sekund.
Reklama
Reklama