Gdzie w Warszawie można jeszcze zobaczyć ślady walk z czasów powstania?

Pomimo odbudowy, a także prowadzonych po wojnie remontów budynków w przestrzeni Warszawy zachowały się ślady walk z okresu powstania 1944 roku.

Publikacja: 26.08.2024 04:30

Warszawska PASTA, gmach przedwojennej centrali telefonicznej, została odbita Niemcom 80 lat temu. Zd

Warszawska PASTA, gmach przedwojennej centrali telefonicznej, została odbita Niemcom 80 lat temu. Zdjęcie powojenne

Foto: Narodowe Archiwum Cyfrowe

Z okazji 80. rocznicy zdobycia gmachu PAST-y przez powstańców warszawskich Archiwum Akt Nowych udostępniło tematyczną stronę poświęconą śladom powstańczych walk (aan.gov.pl/ zranionastolica).

Archiwum to od ponad 20 lat dokumentuje ślady walk prowadzonych w 1944 roku. Na stronie internetowej pokazane są zdjęcia takich miejsc. Całość rozpoczynają wykonane w latach powojennych przez Macieja Piekarskiego fotografie ruin pozostających w surowym stanie od czasów walk – pochodzą one ze zbioru Małgorzaty Karoliny Piekarskiej. Właściwą część galerii stanowi wybór fotografii wykonanych przez pracowników Archiwum Akt Nowych w latach 2004–2024.

Czytaj więcej

Sondaż: Powstanie Warszawskie nie napawa dumą. Dlaczego?

Gdzie można obejrzeć ślady walk powstańczych

Najwięcej „ran pamięci” można znaleźć na Śródmieściu, na Powiślu, na Mokotowie i Ochocie, nieco rzadziej można na nie natrafić na Żoliborzu, Bielanach, Woli oraz na Pradze. Takie ślady zachowały się m.in. na ul. Chmielnej 73B – na tzw. Domu Kolejowym, czy przy ul. Smolnej 14, gdzie udało się zachować fragment z dziurami w cokole kamienicy. W niektórych miejscach specjalnie zostawiono fragment elewacji z postrzelinami lub ochroniono je szybą. Takie miejsca można znaleźć w budynkach przy ul. Wilczej 72, Belwederskiej 32, Marcinkowskiego 7 czy zachodniej ścianie Hali Mirowskiej. Na elewacji budynku szkoły przy ul. Czarnieckiego 49 zachowało się 3 tysiące śladów ostrzału. Zgodnie z zaleceniami konserwatorskimi zachowano je na wschodniej i północnej części fasady. Ślady wojny zachowały się też w arkadach przed Domem Artysty Plastyka przy ul. Mazowieckiej 11A.

Do dzisiaj zachowały się też napisy na murach. Jeden z najbardziej znanych znajduje się w podwórzu kamienicy przy ul. Brackiej 5, który upamiętnia poległego powstańca  Antoniego Godlewskiego „Antka Rozpylacza”, który został w tym miejscu pochowany.  

Najbardziej poruszające są jednak ślady krwi, które zachowały się na posadzkach domów przy ul. Oleandrów, w willi Pniewskiego oraz w budynku Związku Nauczycielstwa Polskiego przy ul. Smulikowskiego na Powiślu.

W czasie II wojny światowej w wyniku powstania oraz celowych wyburzeń prowadzonych przez Niemców pod koniec 1944 r. zniszczeniu uległo 80 proc. zabudowy miasta, w tym 92 proc. budynków zabytkowych. Szacuje się, że w połowie 1945 roku na terenie Warszawy zalegało 20 mln metrów sześciennych gruzu.

Wyjątkowy pokaz dronów

W Warszawie ciągle trwają uroczystości związane z 80. rocznicą wybuchu powstania. 30 sierpnia o godz. 21.30 odbędzie się wyjątkowy pokaz dronów. W widowisku weźmie udział aż 615 dronów świetlnych, które uformują na niebie dwanaście symbolicznych figur. Jak informuje Urząd Miasta Warszawy to wydarzenie będzie największym tego typu pokazem w Polsce, bijąc dotychczasowy rekord 260 dronów, oraz jednym z największych w Europie.

Drony wzniosą się na wysokość od 60 do 120 metrów, tworząc cztery warstwy świetlne, a następnie rozpoczną widowisko, w którym tworzone przez nie figury osiągną wysokość około 120 metrów. Oprawą muzyczną będzie utwór symfoniczny „Drones Over the City” skomponowany przez Karima Martusewicza, syna jednego z powstańców warszawskich.

Jak podaje urząd miasta najlepszym miejscem do obserwacji widowiska będzie nadwiślański bulwar gen. George’a Smitha Pattona. Pokaz potrwa około 12 minut, będzie składał się z 12 figur nawiązujących do wydarzeń sprzed 80 lat.

Można oglądać też ekspozycje przygotowane przez Muzeum Powstania Warszawskiego, Muzeum Warszawy, Dom Spotkań z Historią i stołeczne biblioteki. Do 29 grudnia 2024 r. można obejrzeć powiększone zdjęcia Sylwestra „Krisa” Brauna, które umieszczone zostały na plenerowej wystawie w Łazienkach Królewskich. Z kolei w siedzibie Muzeum Powstania Warszawskiego przy ul. Grzybowskiej 79 prezentowana jest wystawa „Rzeczywiste. 80 wyjątkowych przedmiotów z Powstania Warszawskiego”. W siedzibie Związku Powstańców Warszawskich przy ul. Długiej 22 do końca roku można obejrzeć wystawę „Powstanie Warszawskie 1944. Spragnieni wolności”.

Z okazji 80. rocznicy zdobycia gmachu PAST-y przez powstańców warszawskich Archiwum Akt Nowych udostępniło tematyczną stronę poświęconą śladom powstańczych walk (aan.gov.pl/ zranionastolica).

Archiwum to od ponad 20 lat dokumentuje ślady walk prowadzonych w 1944 roku. Na stronie internetowej pokazane są zdjęcia takich miejsc. Całość rozpoczynają wykonane w latach powojennych przez Macieja Piekarskiego fotografie ruin pozostających w surowym stanie od czasów walk – pochodzą one ze zbioru Małgorzaty Karoliny Piekarskiej. Właściwą część galerii stanowi wybór fotografii wykonanych przez pracowników Archiwum Akt Nowych w latach 2004–2024.

Pozostało 85% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Społeczeństwo
Muzeum Historii Polski: SKOT, pomnik Dzierżyńskiego, czterech śpiących
analizy
Niemiec kazał zamknąć, czyli o restytucji dzieł sztuki
Polityka
Karol Nawrocki: bokser, historyk, antysowieciarz. I kandydat PiS na prezydenta?
Opinie polityczno - społeczne
Fundusz Patriotyczny, czyli czy pierwszy milion trzeba ukraść
Historia
Geneza bitwy pod Wiedniem
Historia
Trwają obchody 44. rocznicy podpisania Porozumień Sierpniowych