Reklama

"Matka nieznanego żołnierza" odnaleziona

Po 48 latach odkryto szczątki Jadwigi Zarugiewiczowej. W poniedziałek zostaną uroczyście złożone w kwaterze wojennej na warszawskich Powązkach.

Aktualizacja: 28.05.2016 06:20 Publikacja: 26.05.2016 19:05

"Matka nieznanego żołnierza" odnaleziona

Foto: Archiwum

Pogrzeb Jadwigi Zarugiewiczowej, zwanej matką nieznanego żołnierza, odbędzie się w asyście wojskowej w południe. Poprzedzi go o godz. 11 msza żałobna w Katedrze Polowej Wojska Polskiego w Warszawie. Organizatorem pochówku jest Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.

– Pani Jadwiga spocznie na Powązkach Wojskowych wśród swoich „dzieci", żołnierzy walczących z bolszewikami w 1920 roku. Aby podkreślić jej ormiańskie korzenie, sprowadzono z Armenii chaczkar, czyli wotywny krzyż ormiański wykonany z wulkanicznej skały, tufu, który stanie na jej grobie – mówi nam Maciej Bohosiewicz, założyciel Fundacji Armenian Foundation.

To właśnie on odnalazł szczątki, jak podkreśla, „wielkiej ormiańskiej matki". – Zmarła w 1968 roku, została pochowana w Suwałkach. Z czasem pamięć o miejscu jej pochówku się zatarła – opowiada.

Grób odnalazł dzięki pomocy mieszkańców Suwałk i tamtejszego duchownego. – Płyta nagrobna była przewrócona, napisy się zatarły, ale udało się je wywabić – opisuje Bohosiewicz.

13 maja szczątki ekshumowano i przeniesiono do Warszawy.

Reklama
Reklama

– Jadwiga wraz z mężem Andrzejem należała do elity Lwowa. On był dyrektorem Banku Rolnego i członkiem zarządu Banku Ormiańskiego, ona działała społecznie – opisuje Ilona Matusz-Tokarczyk, cioteczna wnuczka kobiety.

Jeden z synów pani Jadwigi, Konstanty (urodzony w 1901 r.), był uczestnikiem walk polsko-ukraińskich o Lwów w 1918 roku, a następnie wojny polsko-bolszewickiej (był wtedy studentem Politechniki Lwowskiej). Zginął 17 sierpnia 1920 r. w bitwie pod Zadwórzem, która została nazwana polskimi Termopilami. Rodzinie nie udało się odnaleźć ciała, prawdopodobnie Konstantego pochowano w masowej mogile.

Wiosną 1925 r. zapadła decyzja o zbudowaniu w Warszawie Grobu Nieznanego Żołnierza. W Ministerstwie Spraw Wojskowych odbyło się losowanie pobojowiska, z którego pobrane miały być szczątki. Wybór padł na Lwów. Ustalono, że bezimienny żołnierz zostanie ekshumowany z Cmentarza Obrońców Lwowa.

29 października 1925 r. rozkopano trzy groby. W pierwszej trumnie znaleziono zwłoki sierżanta, w drugiej kaprala, w trzeciej obok szczątków odkryto maciejówkę z orzełkiem. Zamknięte trumny ustawiono przed cmentarną kaplicą.

Jadwigę Zarugiewiczową poproszono o wybranie jednej trumny. Wskazał tę ze szczątkami ochotnika bez szarży, z maciejówką. Trumna w asyście wojskowych i kolejarzy niezwykle uroczyście została następnie przewieziona do stolicy i złożona w Grobie Nieznanego Żołnierza.

Jakie były dalsze losy Jadwigi? – Po wybuchu wojny opuściła Lwów, tułała się po krewnych, przebywała w Nisku, Rabce – gdzie zmarł jej mąż Andrzej, była w Krakowie, wyjechała też do Białegostoku, gdzie przebywał jej syn Wacław. Pod koniec życia trafiła do domu opieki, gdzie zmarła – opisuje Ilona Matusz-Tokarczyk.

Historia
W Kijowie upamiętniono Jerzego Giedroycia
Historia
Pamiątki Pierwszego Narodu wracają do Kanady. Papież Leon XIV zakończył podróż Franciszka
Historia
Wielkie Muzeum Egipskie otwarte dla zwiedzających. Po 20 latach budowy
Historia
Kongres Przyszłości Narodowej
Materiał Promocyjny
Startupy poszukiwane — dołącz do Platform startowych w Polsce Wschodniej i zyskaj nowe możliwości!
Historia
Prawdziwa historia agentki Krystyny Skarbek. Nie była polską agentką
Materiał Promocyjny
Nowa era budownictwa: roboty w służbie ludzi i środowiska
Reklama
Reklama
REKLAMA: automatycznie wyświetlimy artykuł za 15 sekund.
Reklama