Czas i przestrzeń to elementarne kategorie antropologiczne, stanowiące wyznacznik ludzkiej tożsamości” – twierdził Grahame Clark (1907–1995), prehistoryk z Uniwersytetu w Cambridge. Jego zdaniem bogaty materiał faktograficzny uzmysławia niesłychaną różnorodność kulturowych form postrzegania tych dwóch podstawowych wymiarów naszej egzystencji i wymaga nowego spojrzenia na to zagadnienie.
Takich nowych spojrzeń na minione dzieje – choćby na dzieje Chin, Słowian, na rolę kobiety w epoce kamienia, początków sztuki – pojawia się w ostatnich latach tak wiele, że można już mówić o zjawisku charakterystycznym dla trzeciej dekady XXI wieku. Najnowszym przejawem tego zjawiska jest książka (468 stron!) „Préhistoire, nouvelles frontières”, a jej autorami są: Philippe Grosos, Jean-Michel Geneste i Boris Valentin (Éditions de la Maison des sciences de l’homme). Byłoby dobrze, gdyby wkrótce ukazał się jej przekład na język polski. Jest to nowe spojrzenie właśnie na prehistorię. Książka przedstawia bilans postępu, jaki dokonał się w tej dziedzinie w ostatnich kilku dekadach. Zdaniem autorów to wystarczająca podstawa do zakwestionowania definicji przedstawionej wyżej, w leadzie. Z całym szacunkiem dla wykopalisk, bez których ta dziedzina wiedzy zamarłaby w krótkim czasie, trzeba jednak wziąć pod uwagę, że prehistoria korzysta obecnie w sposób wcześniej nieznany z dokonań i technik badawczych bardzo wielu innych dziedzin nauki, dawniej słabo kojarzonych z badaniami przeszłości, żeby wspomnieć choćby tylko o fizyce, biochemii czy genetyce.
W ramach nowego spojrzenia autorzy proponują korektę, zmianę terminu „prehistoria” i zastąpienie go nazwą „historia początków”. Postulują zrezygnowanie z tradycyjnej cezury, dotychczas powszechnie akceptowanej, jaką jest pismo – dzielące dzieje człowieka na te przed i po tym wynalazku. Obecnie to, co przed progiem pisma, to prehistoria, a to, co po nim – historia.
Prehistoria korzysta obecnie z dokonań i technik badawczych bardzo wielu dziedzin nauki, np. fizyki i genetyki
Myślenie autorów „Préhistoire, nouvelles frontières” biegnie innym torem. Przykład? Na razie epokę kamienia dzieli się na paleolit i neolit, czyli starszą epokę kamienia i młodszą epokę kamienia (z greckiego: paleos – stary, neos – nowy, lithos – kamień). Wprawdzie nie postulują zarzucenia terminów „paleolit” i „neolit”, ale widzą potrzebę mówienia o wielu paleolitach i wielu neolitach, taki bowiem obraz wyłania się, ich zdaniem, z danych dostarczanych przez wykopaliska i niezliczone już w tej chwili analizy narzędzi, kości, gleby, osadów na naczyniach, a dokonywanych w laboratoriach dyscyplin ahistorycznych, jak wspomniane już: fizyka, biochemia i genetyka. Na przykład prof. Katharina Rebay-Salisbury, z pomocą naukowców z całej Europy, wykorzystała najnowocześniejsze metody analityczne do zbadania prehistorycznych butelek dla niemowląt znalezionych w grobach dzieci z zamierzchłej przeszłości. Zespół zastosował analizę pozostałości organicznych. Działania te doprowadziły do uzyskania pierwszych w historii dowodów na stosowanie mleka przeżuwaczy jako zamiennika mleka matki.
